Aktualności

15 rocznica śmierci Jerzego Grzegorzewskiego

W 15 rocznicę śmierci (9 kwietnia) wspominamy JERZEGO GRZEGORZEWSKIEGO (1939–2005) – reżysera, malarza i scenografa, jednego z najoryginalniejszych inscenizatorów polskiej sceny powojennej, dyrektora Teatru Narodowego w latach 1997–2003.



Na zdjęciu: Jerzy Grzegorzewski podczas prób Nocy listopadowej Stanisława Wyspiańskiego (premiera w Teatrze Narodowym 19 listopada 1997). Fot. Krzysztof Miller

Jerzy Grzegorzewski szedł drogą eksperymentów i poszukiwań formalnych. 
Kontynuując tradycje polskiej awangardy XX wieku, tworzył autorskie, wielowymiarowe spektakle w swoistym stylu – jednak tym własnym językiem udawało mu się celnie komentować świat wokół, trafiać w nastrój chwili, omawiać najbardziej bieżące problemy. 
Sam też tworzył scenografię. Budował unikalny, wyrafinowany plastycznie sceniczny świat – niejednokrotnie posługując się „obiektami znalezionymi”, wyjętymi z ich codziennego kontekstu (pantografy tramwajowe, wnętrza fortepianów i innych instrumentów muzycznych, stare sprzęty domowe), które po przetworzeniu zyskiwały nowy charakter i funkcję.

Grzegorz Niziołek pisał, że „Przedstawienia Grzegorzewskiego trzeba studiować jak pejzaże czy martwe natury, dlatego paradoksem wydaje się ich przemijalność …Grzegorzewski zawsze wyżej stawia realność przedmiotu niż jego symboliczne sensy. Obecność aktora waży więcej niż wykreowana przezeń rola. …Kategoria obecności staje się więc czymś, co zdaje się najlepiej opisywać teatr Grzegorzewskiego”.
„Najprościej można powiedzieć, że jest to suma indywidualnych perspektyw – aktorów, widzów, reżysera. Z materii ich pamięci rodzi się po wielokroć spektakl – w akcie tworzenia i odbioru. Na zachowaniu odrębności tych poszczególnych światów Grzegorzewskiemu bardzo zależy. Dlatego widzom ofiarowuje dar wolności, a aktorom – dar samotności".*

Jego przyjaciel z czasu studiów reżyserskich, a potem współpracownik w Teatrze Narodowym, Jan Skotnicki tak charakteryzował sposób pracy Grzegorzewskiego: „Czasami reżyserowi nie wyjdzie kawałek sceny i mówi: odłożę to, potem zrobię następne dwie, a potem wrócę do tej sceny. Do takich reżyserów Jerzy się nie zaliczał. …Jęczał jeden dzień, drugi dzień, pił herbatę, strasznie się męczył. Mówię: – Jurek, o co tobie chodzi? No, przestań jęczeć, do cholery. A on mówi: ­– widzisz, jest taki problem – ja nie wiem, czy ten parawan stoi tak czy tak, i póki tego problemu nie rozwiązał, nie poszedł dalej, był uparty jak wół. …bardzo uczciwy w swojej pracy, żadnego szalbierstwa w sobie nie tolerował. Pod tym względem był wzorem do naśladowania”.**

Jerzy Grzegorzewski był dyrektorem Teatru Polskiego we Wrocławiu i Teatru Studio w Warszawie. Po długoletniej odbudowie Teatru Narodowego ze zniszczeń wywołanych pożarem, w roku 1997 objął jego dyrekcję artystyczną, na nowo sformował zespół. Zdawał sobie sprawę, że opinia publiczna nieufnie przyjmuje „wiecznego awangardystę” na czele narodowej sceny, jednak pod jego rządami ożyła na tej scenie i tradycja. Premierą Nocy listopadowej zainaugurował działalność nowego Narodowego jako „Domu Wyspiańskiego”. Na utworach Stanisława Wyspiańskiego budował też program – co sezon pojawiały się kolejne premiery: Sędziowie, Wesele, Akropolis, HAMLET Stanisława Wyspiańskiego. Zaprosił do współpracy swoich poprzedników: Kazimierza Dejmka, Adama Hanuszkiewicza; mistrza pantomimy Henryka Tomaszewskiego, uznanych twórców, takich jak: Tadeusz Bradecki, Kazimierz Kutz, Ryszard Peryt, Janusz Wiśniewski.
Rezygnując z dyrekcji w 2003 roku, Grzegorzewski pozostał reżyserem Teatru Narodowego; jego Duszyczkę według utworów Tadeusza Różewicza utrzymujemy w repertuarze do dziś.

Ze względu na wprowadzony stan epidemii i czasowe zawieszenie działalności Teatru, nie możemy uczcić piętnastej rocznicy śmierci Jerzego Grzegorzewskiego tak, jak wcześniej planowaliśmy. We współczesnej historii narodowej sceny wybitny artysta odcisnął mocne piętno i niezmiennie pozostaje w naszej pamięci.

Na zamówienie Teatru Narodowego powstaje pierwsza biografia artysty. Autorka Maryla Zielińska tak rozpoczyna swoją książkę: 

Jerzy Grzegorzewski – wybitny artysta, unikalny człowiek, twórca autorskiego teatru. Jednym z zagadnień, które trwale zaprzątały mu głowę było, jak aktor ma wejść i zejść ze sceny. Jak uniknąć banału powiązania ruchu z wygłaszaną kwestią? Co to znaczy więc powołać i odwołać postać w takiej a nie innej kondycji, w tej konkretnej przestrzeni, w tym dokładnie momencie? Co się wydarza pomiędzy? Co to jest „to”?
Kochał życie, uwielbiał poddawać je kreacji – też ze wstrętu do banału, z wrodzonego poczucia humoru, z uwielbienia dla artystów, także dla artystów życia. Wyznał w radiowym wywiadzie: „właśnie tak ułożyłem sobie to życie z pewną swobodą”. **[…]
„Cóż to jest owo «to»?” – pytał Iwan Iljicz, bohater jednego z przedstawień  Grzegorzewskiego, w przeczuciu pewnej śmierci – „wszystko to było «nie» to, wszystko było straszliwym, ogromnym oszukaństwem, zasłaniającym życie i śmierć”.
„To” było też dziełem sztuki, którego twórcą był Jerzy Grzegorzewski. Głęboko przeżywał wszystkie przejawy ludzkiego talentu. Podobnie jak rzeczywistość i własne doświadczenia. Inspiracje stąd czerpane przekładał na swój język teatru, kondensując treść do esencji. „To” było „jak jakiś nabój wysokiej marki eksplozywności, leżący spokojnie na łące”****, potrzebowało współpracowników i odbiorców, by w pełni zaistnieć. Komunikacja w jedną i drugą stronę odbywała się wyboistą drogą sukcesu i odrzucenia.


*
Grzegorz Niziołek, Coś co zginęło, szuka tu imienia [w:] Teatr Narodowy. Kronika. Planeta Grzegorzewski. Sezony 2000/2001, 2001/20002, 2002/2003, Warszawa 2004
** Wyspiański i owoce morza, „Teatr” 2005, nr 7/8
*** „Wieczór z Jedynką”, z Jerzym Grzegorzewskim rozmawia Anna Retmaniak, Program 1 PR, emisja 18 stycznia 2001
**** Stanisław Ignacy Witkiewicz, Matka, [w:] Dramaty, t. III, PIW, Warszawa, s. 192




  • Odwołane spektakle

    Z przykrością zawiadamiamy, że spektakle Jak być kochaną w dniach 8, 9 i 10 grudnia oraz Piknik pod Wiszącą Skałą w dniu 10 grudnia zostały odwołane. Teatr zwraca pieniądze za bilety.

  • Rozmowa z Piotrem Cieplakiem

    „Wszystko, co człowiek może zrobić – złorzecząc, przeklinając, wściekając się, to jednak… czekać” – mówi Piotr Cieplak o pracy nad Czekając na Godota Becketta. 

  • Heroizm trwania | premiera CZEKAJĄC NA GODOTA

    Trwanie – uparte i heroiczne. Premiera Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka odbyła się 9 grudnia na Scenie Studio. 

  • CZEKAJĄC NA GODOTA – zwiastun

    Zwiastun zapowiadający Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka. Premiera przedstawienia odbyła się 9 grudnia na Scenie Studio.

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 10 lat od premiery!

    6 grudnia 2023 mija 10 lat od premiery Pchły Szachrajki Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk! Zapraszamy do obejrzenia materiału o tym wyjątkowym, łobuzerskim spektaklu.


  • Repertuar grudzień – luty

    Trzy premiery – w grudniu Fredro oraz Czekając na Godota Becketta, w lutym Szekspirowski Król Lear. Ponadto wśród wielu tytułów – Alicji Kraina Czarów.

  • TEATR DLA SENIORÓW I STUDENTÓW

    Bilety w cenach promocyjnych dla seniorów i studentów w cenie od 30 do 50 zł – wiele propozycji od grudnia do lutego. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały świąteczny podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • Księgarnia internetowa

    Publikacje poświęcone dziejom teatru i jego twórcom, w ofercie także torby i saszetki ze zdemontowanych banerów. Zapraszamy do księgarni internetowej!

  • Stawiany na pomnikach i przed sądem

    Premiera widowiska Fredro. Rok Jubileuszowy w reżyserii Jana Englerta odbyła się 1 grudnia na dużej scenie Teatru. W mijającym roku świętujemy 230 rocznicę urodzin komediopisarza.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO – recenzje

    „Znakomity spektakl”, „cały zespół aktorski gra koncertowo” – przedstawiamy recenzje i opinie krytyków oraz teatralnych blogerów o Opowieściach Lasku Wiedeńskiego.

  • W próbach: CZEKAJĄC NA GODOTA

    Piotr Cieplak reżyseruje Czekając na Godota Becketta, jeden z najważniejszych dramatów XX wieku. Premiera – 9 grudnia na Scenie Studio. 

  • Eimuntas Nekrošius – piąta rocznica śmierci

    20 listopada 2023 roku mija piąta rocznica śmierci Eimuntasa Nekrošiusa – litewskiego reżysera, jednego z najwybitniejszych europejskich twórców teatralnych ostatniego półwiecza.

  • Pokazy ŚLUBU w Jaunimo Teatras w Wilnie

    23 i 24 listopada w Jaunimo Teatras w Wilnie pokażemy Ślub Gombrowicza, ostatni spektakl zmarłego w 2018 roku litewskiego wizjonera teatru, Eimuntasa Nekrošiusa. 

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO | zwiastun

    Proszę Państwa, zapraszamy! Premiera Opowieści Lasku Wiedeńskiego Ödöna von Horvátha w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej odbyła się 4 listopada na Scenie przy Wierzbowej.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO | premiera

    Cywilizacja na krawędzi, w kryzysie ekonomicznym, społecznym, kryzysie wartości – świat, który nie chce pomyśleć. Dramat von Horvátha w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej. 

  • SZTUKA ROZMOWY. Podcast Teatru Narodowego

    Jak buduje się artystyczne relacje? Rozmowy z aktorkami i aktorami Teatru Narodowego. Zapraszamy do słuchania!

  • Program „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”

    Zapraszamy uczniów warszawskich szkół na spektakle w Teatrze Narodowym w ramach programu „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”. 

  • Martyna Kander nagrodzona za scenografię do ALICJI...

    Martyna Kander z trzecią nagrodą w Ogólnopolskim Plebiscycie Musicalowych Premier Sezonu 2022/2023 za scenografię do spektaklu Alicji Kraina Czarów

  • Jubileusze dyrekcji Teatru Narodowego

    25 lat dyrekcji Krzysztofa Torończyka w odbudowanym Teatrze Narodowym. 20 lat dyrekcji artystycznej Jana Englerta. 

     

  • Wojciech Faruga z Nagrodą im. Konrada Swinarskiego

    Wojciech Faruga za reżyserię Dekalogu został uhonorowany Nagrodą im. Konrada Swinarskiego przyznawaną przez miesięcznik „Teatr”. Serdecznie gratulujemy!

  • Premiery sezonu 2023/2024

    Opowieści Lasku Wiedeńskiego, Czekając na Godota, Król Lear, Gra snów, a także Fredro, widowisko z okazji Roku Jubileuszowego Aleksandra Fredry. 

  • Podsumowanie sezonu 2022/2023

    Pięć premier, 396 przedstawień, 75 879 widzek i widzów. Dziękujemy za wspólne spotkania i artystyczne przeżycia! Zapraszamy w nowym sezonie! Przygotowaliśmy już repertuar jesienny.

  • „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” – finał projektu

    1 czerwca odbyły się pokazy pracy warsztatowej Buty! Pokazy zwieńczyły 2. edycję projektu edukacyjnego „KLASA TN. Pierwszy dzwonek”. 

  • „Klasa TN. Drugi dzwonek” – finał projektu

    7 czerwca odbyły się pokazy pracy warsztatowej Sceny marzeń! Pokazy zwieńczyły 2. edycję projektu „Klasa TN. Drugi dzwonek”. 

  • KOMEDIANT – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji i opinii po premierze Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika.

  • Gra przeciwieństw | premiera KOMEDIANTA

    Przewrotny dramat Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz, aktor, którego kreacje na teatralnej scenie możemy podziwiać od ponad pięćdziesięciu lat!

  • Tak to już zostanie. Rozmowa z Andrzejem Domalikiem

    „Teatr jest więzieniem, dość beznadziejnym, nie ma co liczyć na złagodzenie kary, tak to już zostanie” – mówi Andrzej Domalik. Pracuje nad Komediantem Bernharda.

  • KOMEDIANT | wideo zapowiedź

    Przed premierą – wideo zapowiedź! Premiera Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika już 13 maja. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz. 

  • 80. urodziny Jana Englerta

    Jan Englert, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego, 11 maja obchodzi 80 urodziny! Z okazji jubileuszu życzymy nieustającej wiary w teatr!

  • 100. przedstawienie KORDIANA

    Kordian – dramat o trudnych polskich wyborach, polskim niebie i polskim piekle. 26 kwietnia spektakl zagramy po raz setny! Z tej okazji przedstawiamy fotorelację zza kulis. 

  • Jan Frycz – 45-lecie pracy artystycznej

    Jan Frycz obchodzi jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Gratulujemy i życzymy wielu kolejnych aktorskich wyzwań i artystycznych spełnień!

  • Gustaw Holoubek | Wielka Improwizacja

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przedstawiamy Wielką Improwizację w jego wykonaniu. Nagranie pochodzi z premiery Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka.




  • Jan Englert wspomina Gustawa Holoubka

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka Jan Englert wspomina wybitnego aktora – „Gustaw Holoubek jest autorytetem, punktem odniesienia”.  

  • Gustaw Holoubek w Teatrze Narodowym

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przypominamy ten rozdział jego bogatej biografii artystycznej, który wiązał się z pracą w Teatrze Narodowym. 

  • 70. urodziny Sławomiry Łozińskiej!

    8 kwietnia Sławomira Łozińska obchodzi 70. urodziny! W tym roku przypada również 50. rocznica debiutu wybitnej aktorki w Teatrze Narodowym. Życzymy kolejnych wspaniałych ról!

  • Aktorki i aktorzy TN z Medalami Gloria Artis

    Małgorzata Kożuchowska, Sławomira Łozińska, Jarosław Gajewski i Arkadiusz Janiczek zostali uhonorowani Medalami Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

  • ALICJI KRAINA CZARÓW – recenzje

    „Wielka imaginacja. Wielka fantazja. Wielka wyobraźnia”, „piękny spektakl” – recenzje po premierze Alicji Krainy Czarów wg Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha. 

  • Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „To opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów” – mówi Sławomir Narloch, reżyser spektaklu. 

  • MUZYKA TO CZAS

    Przedstawiamy muzyczną zapowiedź Alicji Krainy Czarów! W roli Szalonego Kapelusznika – Paweł Paprocki. 

  • Wskazówki zegara | premiera ALICJI...

    Czy można pamiętać do przodu? Odwrócić czas? Zatrzymać wspomnienia? Alicji Kraina Czarów wg Lewisa Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha.

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya

    Piotr Cieplak został wyróżniony Nagrodą im. Żeleńskiego-Boya za wybitne osiągnięcia w sztuce reżyserskiej, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji w Teatrze Narodowym.

  • Jan Englert – jubileusz 45-lecia pracy reżyserskiej

    Jan Englert po raz pierwszy reżyserował w 1978 roku. Jego najnowszą pracą reżyserską jest zrealizowany w Teatrze Narodowym Mizantrop Molière’a. 

  • MIZANTROP – recenzje po premierze

    Po premierze Mizantropa Molière’a w reżyserii Jana Englerta – przedstawiamy wybór recenzji. 

  • Niejednoznaczność | Molière w Narodowym

    Pytania o nasz stosunek do świata i postawę wobec innych, o egoizm i empatię – premiera Mizantropa Molière’a odbyła się 10 grudnia na scenie Studio. 

  • Szlachetność i profity. Rozmowa z Janem Englertem

    „Rozkrok między szlachetnością a interesownością, pychą a skromnością – to jest najciekawsze” – mówi Jan Englert, reżyser Mizantropa

  • KSIĘGI JAKUBOWE – wybór recenzji

    Przedstawiamy fragmenty recenzji, które ukazały się po premierze Ksiąg Jakubowych Olgi Tokarczuk w reżyserii Michała Zadary.

  • My z nich | rozmowa z Michałem Zadarą

    „My, współcześni Polacy, jesteśmy spadkobiercami bardzo różnych tradycji, narodowości, praktyk” – mówi Michał Zadara, reżyser Ksiąg Jakubowych.

  • Dziedzictwo | premiera KSIĄG JAKUBOWYCH

    Nasi przodkowie, tożsamość i przyszłość – Księgi Jakubowe Olgi Tokarczuk w inscenizacji Michała Zadary.

  • DEKALOG – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji po premierze Dekalogu Kieślowskiego i Piesiewicza w reżyserii Wojciecha Farugi.  

  • Rozmowa z Wojciechem Farugą o DEKALOGU

    „Wydaje mi się, że rozważania: co jest dobre, co złe, co trzeba, a czego nie wolno, są teraz, kiedy ten świat po raz kolejny nam się wymknął, wyjątkowo ważne” – mówi reżyser Dekalogu.

  • Po pierwsze człowiek | premiera DEKALOGU

    Wojciech Faruga sięgnął po ikoniczne dzieło polskiego filmu, przemyślane na nowo po ponad trzech dekadach. 

  • Warszawska Nagroda Edukacji Kulturalnej

    Z radością informujemy, że zrealizowany przez nas program dla szkół KLASA TN zdobył III nagrodę 13. edycji Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej.

  • Solidarni z Ukrainą | Солідарні з Україною

    Zespół Teatru Narodowego solidaryzuje się z Ukraińcami, walczącymi o niepodległość swojej ojczyzny. 

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • DEJMEK Raszewskiej z nagrodą PTBT!

    Wydana przez Teatr Narodowy książka Dejmek Magdaleny Raszewskiej otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. 

  • Cykl AKTORZY/SENIORZY

    Teatr Narodowy jest partnerem internetowego projektu Leny Frankiewicz, filmowego cyklu, na który składają się rozmowy o teatrze z seniorkami i seniorami zawodu aktorskiego.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • WYKŁADY OTWARTE online (materiały audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Przedstawienia Teatru Narodowego online

    Spektakle Teatru Narodowego zrealizowane w Teatrze Telewizji – wybór ze zbiorów Ninateka.pl oraz Vod.TVP. 

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookie, kliknij tutaj