Aktualności

Adam Hanuszkiewicz – 95. rocznica urodzin



16 czerwca mija dziewięćdziesiąta piąta rocznica urodzin Adama Hanuszkiewicza (1924–2011) – aktora, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego, twórcy legendarnej inscenizacji Balladyny.




Na zdjęciu: na pierwszym planie –  Adam Hanuszkiewicz w roli Kreona, na drugim planie – Kazimierz Opaliński jako Tyrezjasz w Antygonie Sofoklesa w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 11 stycznia 1973.
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego

 

„Jestem cyrk, pajac, linoskoczek. Staję na głowie, żeby się podobać” – mówił o sobie bez wstydu. Do teatru odważnie wprowadził środki, których nauczył się w telewizji (był jednym z pierwszych twórców teatru telewizji): sposób operowania światłem, kadrowanie i dynamiczny montaż poszczególnych scen. Uważał, że teatr jest sztuką niezależną, gdzie reżyser może interpretować literaturę według swojego upodobania. W efekcie mnożył efektowne pomysły inscenizacyjne, które często dominowały nad całością przekazu. Inspiracji szukał w kulturze popularnej, a zastosowane środki teatralne trafiały skutecznie w oczekiwania masowej widowni drugiej połowy lat sześćdziesiątych i – przede wszystkim – siedemdziesiątych XX wieku.   


„O kształcie teatru Hanuszkiewicza-inscenizatora klasyki rozstrzygał nie sam ich wybór, tylko sposób realizacji, który stawał się pierwszą przyczyną kontrowersji, powtarzających się regularnie przy okazji kolejnych premier – pisała Barbara Osterloff*. – Hanuszkiewicz mówił, że robi teatr, a nie literaturę i rzeczywiście demonstracyjnie posługiwał się bogatym instrumentarium teatru, w którym na równi ze słowem miejsce uprzywilejowane zajmowała muzyka i szeroko rozumiany ruch sceniczny (fechtunek, taniec czy pantomima)”.  

Od początku sezonu 1968/1969 do 1 stycznia 1983 był dyrektorem Teatru Narodowego, sprawując jedną z najdłuższych dyrekcji w historii tej instytucji. W tym czasie na scenie przy placu Teatralnym powstało wiele inscenizacji opartych na kanonie polskiej i światowej klasyki, i nie była to tylko literatura dramatyczna. Hanuszkiewicz inscenizował polskich romantyków (Zygmunta Krasińskiego, Adama Mickiewicza, Aleksandra Fredrę), ostentacyjnie ich unowocześniając. To wtedy powstały jego najgłośniejsze inscenizacje utworów Juliusza Słowackiego: Kordian, gdzie za szczyt Mont Blanc, na którym tytułowy bohater wygłasza swój monolog, posłużyła drabina; adaptacja poematu Beniowski oraz Balladyna, w której Bożena Dykiel jako Goplana wjeżdżała na scenę na motocyklu Honda, a scenę bitwy rozegrano przy użyciu mechanicznych zabawek. Wystawiał również klasykę obcą – dramaty Shakespeare’a (Hamlet, Makbet), Czechowa (Trzy siostry, Płatonow), Gogola (Rewizor).

Na zdjęciu: Bożena Dykiel jako Goplana w Balladynie Juliusza Słowackiego w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 8 lutego 1974.
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
Na zdjęciach
 – od lewej:
Jerzy Kamas (Car) i Andrzej Nardelli (Kordian) w Kordianie Juliusza Słowackiego w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Powszechnym w Warszawie 30 stycznia 1970 (od 4 marca 1970 w Teatrze Narodowym).
Fot. Franciszek Myszkowski / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
 – po prawej:
Anna Chodakowska (Antygona) i Adam Hanuszkiewicz (Kreon) w Antygonie Sofoklesa w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 11 stycznia 1973. 
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego




W 1973 Hanuszkiewicz otworzył nową scenę Teatru Narodowego – Teatr Mały. Pierwszą premierą była Antygona Sofoklesa, do której zaangażował cały rocznik ówczesnych studentów PWST. Na tej samej scenie wystawił Miesiąc na wsi Turgieniewa, gdzie elementem scenografii była autentyczna trawa, po której przechadzały się prawdziwe charty.
Jego oryginalne pomysły na interpretację wielkiej literatury potrafiły przyciągnąć do Teatru Narodowego masową publiczność, ale bulwersowały część krytyki, która nie mogła Hanuszkiewiczowi darować upraszczania klasyki – szczególnie pod szyldem Teatru Narodowego. „Chcemy, czy nie – notowała Magdalena Raszewska** – właśnie dyrekcja Hanuszkiewicza była tym okresem w historii Teatru Narodowego, gdy miał on rzeczywistego partnera w publiczności. Może nie był wtedy Teatrem Narodowym, ale był teatrem narodu”.

Na zdjęciu: Krzysztof Kolberger w roli Bielajewa, Zofia Kucówna jako Natalia Pietrowna i Jan Machulski jako Rakitin w Miesiącu na wsi Iwana Turgieniewa w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 23 maja 1974.
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
*Barbara Osterloff, Zjawisko Hanuszkiewicz w: Teatr Narodowy. Kronika. Sezon 2011/2012, Warszawa 2012
**Magdalena Raszewska, Teatr Narodowy 1949–2004, Warszawa 2005




 

     

  • Repertuar czerwiec – październik 2023

    Na trzech scenach Teatru wiele tytułów, w tym Maria Stuart Schillera, Dekalog Kieślowskiego i Piesiewicza oraz Śnieg Przybyszewskiego.

  • Oferty promocyjne

    Bilety dla seniorów i studentów w cenie od 30 do 50 zł w ramach programów TEATR DLA SENIORÓW. TEATR DLA STUDENTÓW / oferty od czerwca do końca października. 

  • „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” – finał 2. edycji projektu

    1 czerwca odbyły się pokazy pracy warsztatowej Buty! Pokazy zwieńczyły 2. edycję projektu edukacyjnego „KLASA TN. Pierwszy dzwonek”. 

  • KILKA DZIEWCZYN – pożegnanie z tytułem

    20, 21 i 22 czerwca zagramy ostatnie przedstawienia Kilku dziewczyn Neila LaBute’a w reżyserii Bożeny Suchockiej. Zapraszamy na Scenę Studio!

  • ŚLUB – pożegnanie z tytułem

    13, 14 i 15 października zapraszamy na ostatnie przedstawienia Ślubu Witolda Gombrowicza w interpretacji litewskiego wizjonera teatru, Eimuntasa Nekrošiusa.

  • Program „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”

    Zapraszamy uczniów warszawskich szkół na spektakle w Teatrze Narodowym w ramach programu „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • KOMEDIANT – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji i opinii po premierze Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika.

  • Gra przeciwieństw | premiera KOMEDIANTA

    Przewrotny dramat Bernharda reżyseruje Andrzej Domalik. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz, aktor, którego kreacje na teatralnej scenie możemy podziwiać od ponad pięćdziesięciu lat!

  • 80. urodziny Jana Englerta

    Jan Englert, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego, 11 maja obchodzi 80 urodziny! Z okazji jubileuszu życzymy nieustającej wiary w teatr!

  • Tak to już zostanie. Rozmowa z Andrzejem Domalikiem

    „Teatr jest więzieniem, dość beznadziejnym, nie ma co liczyć na złagodzenie kary, tak to już zostanie” – mówi Andrzej Domalik. Pracuje nad Komediantem Bernharda.

  • KOMEDIANT | wideo zapowiedź

    Przed premierą – wideo zapowiedź! Premiera Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika już 13 maja. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz. 

  • 100. przedstawienie KORDIANA

    Kordian – dramat o trudnych polskich wyborach, polskim niebie i polskim piekle. 26 kwietnia spektakl zagramy po raz setny! Z tej okazji przedstawiamy fotorelację zza kulis. 

  • Jan Frycz – 45-lecie pracy artystycznej

    Jan Frycz obchodzi jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Gratulujemy i życzymy wielu kolejnych aktorskich wyzwań i artystycznych spełnień!

  • Gustaw Holoubek | Wielka Improwizacja

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przedstawiamy Wielką Improwizację w jego wykonaniu. Nagranie pochodzi z premiery Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka.




  • Jan Englert wspomina Gustawa Holoubka

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka Jan Englert wspomina wybitnego aktora – „Gustaw Holoubek jest autorytetem, punktem odniesienia”.  

  • Gustaw Holoubek w Teatrze Narodowym

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przypomnamy ten rozdział jego bogatej biografii artystycznej, który wiązał się z pracą w Teatrze Narodowym. Ma on szczególne miejsce w historii tej sceny.

  • Żegnamy Macieja Prusa

    Z wielkim smutkiem żegnamy Macieja Prusa, jednego z najwybitniejszych twórców polskiego teatru. Artysta zmarł 9 kwietnia w wieku 85 lat.

  • 70. urodziny Sławomiry Łozińskiej!

    8 kwietnia Sławomira Łozińska obchodzi 70. urodziny! W tym roku przypada również 50. rocznica debiutu wybitnej aktorki w Teatrze Narodowym. Życzymy jubilatce radości, satysfakcji i kolejnych wspaniałych ról!

     

  • Aktorki i aktorzy TN z Medalami Gloria Artis

    Małgorzata Kożuchowska, Sławomira Łozińska, Jarosław Gajewski i Arkadiusz Janiczek zostali uhonorowani Medalami Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

  • Międzynarodowy Dzień Teatru 2023

    Wspólne święto nas wszystkich – ludzi teatru i widzów! Z tej okazji dziękujemy wszystkim tym, dla których teatr jest ważnym miejscem spotkań. Bądźmy razem!

  • ALICJI KRAINA CZARÓW – recenzje

    „Wielka imaginacja. Wielka fantazja. Wielka wyobraźnia”, „piękny spektakl” – recenzje po premierze ALICJI KRAINY CZARÓW wg Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha. 

  • Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „To opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów” – mówi Sławomir Narloch, reżyser spektaklu. 

  • MUZYKA TO CZAS

    Przedstawiamy muzyczną zapowiedź Alicji Krainy Czarów! W roli Szalonego Kapelusznika – Paweł Paprocki. 

  • Wskazówki zegara | premiera ALICJI...

    Czy można pamiętać do przodu? Odwrócić czas? Zatrzymać wspomnienia? Alicji Kraina Czarów wg Lewisa Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha.

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya

    Piotr Cieplak został wyróżniony Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya za wybitne osiągnięcia w sztuce reżyserskiej, ze szczególnym uwzględnieniem spektakli realizowanych w Teatrze Narodowym.

  • Jan Englert – jubileusz 45-lecia pracy reżyserskiej

    Jan Englert po raz pierwszy reżyserował w 1978 roku. Jego najnowszą pracą reżyserską jest zrealizowany w Teatrze Narodowym Mizantrop Molière’a. 

  • MIZANTROP – recenzje po premierze

    Po premierze Mizantropa Molière’a w reżyserii Jana Englerta – przedstawiamy wybór recenzji. 

  • Niejednoznaczność | Molière w Narodowym

    Pytania o nasz stosunek do świata i postawę wobec innych, o egoizm i empatię – premiera Mizantropa Molière’a odbyła się 10 grudnia na scenie Studio. 

  • Szlachetność i profity. Rozmowa z Janem Englertem

    „Rozkrok między szlachetnością a interesownością, pychą a skromnością – to jest najciekawsze” – mówi Jan Englert, reżyser Mizantropa

  • KSIĘGI JAKUBOWE – wybór recenzji

    Przedstawiamy fragmenty recenzji, które ukazały się po premierze Ksiąg Jakubowych Olgi Tokarczuk w reżyserii Michała Zadary.

  • My z nich | rozmowa z Michałem Zadarą

    „My, współcześni Polacy, jesteśmy spadkobiercami bardzo różnych tradycji, narodowości, praktyk” – mówi Michał Zadara, reżyser Ksiąg Jakubowych.

  • Dziedzictwo | premiera KSIĄG JAKUBOWYCH

    Nasi przodkowie, tożsamość i przyszłość – Księgi Jakubowe Olgi Tokarczuk w inscenizacji Michała Zadary.

  • DEKALOG – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji po premierze Dekalogu Kieślowskiego / Piesiewicza w reżyserii Wojciecha Farugi.  

  • Rozmowa z Wojciechem Farugą o DEKALOGU

    „Wydaje mi się, że rozważania: co jest dobre, co złe, co trzeba, a czego nie wolno, są teraz, kiedy ten świat po raz kolejny nam się wymknął, wyjątkowo ważne” – mówi reżyser Dekalogu.

  • Po pierwsze człowiek | premiera DEKALOGU

    Wojciech Faruga sięgnął po ikoniczne dzieło polskiego filmu, przemyślane na nowo po ponad trzech dekadach. 

  • Warszawska Nagroda Edukacji Kulturalnej

    Z radością informujemy, że zrealizowany przez nas program dla szkół KLASA TN zdobył III nagrodę 13. edycji Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej.

  • Solidarni z Ukrainą | Солідарні з Україною

    Zespół Teatru Narodowego solidaryzuje się z Ukraińcami, walczącymi o niepodległość swojej ojczyzny. 

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • DEJMEK Raszewskiej z nagrodą PTBT!

    Wydana przez Teatr Narodowy książka Dejmek Magdaleny Raszewskiej otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. 

  • Cykl AKTORZY/SENIORZY

    Teatr Narodowy jest partnerem internetowego projektu Leny Frankiewicz, filmowego cyklu, na który składają się rozmowy o teatrze z seniorkami i seniorami zawodu aktorskiego.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • WYKŁADY OTWARTE online (materiały audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Przedstawienia Teatru Narodowego online

    Spektakle Teatru Narodowego zrealizowane w Teatrze Telewizji – wybór ze zbiorów Ninateka.pl oraz Vod.TVP. 

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookie, kliknij tutaj