Aktualności

Adam Hanuszkiewicz – 100. rocznica urodzin



16 czerwca mija setna rocznica urodzin Adama Hanuszkiewicza (1924–2011) – aktora, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego, twórcy legendarnej inscenizacji Balladyny.




Na zdjęciu: na pierwszym planie –  Adam Hanuszkiewicz w roli Kreona, na drugim planie – Kazimierz Opaliński jako Tyrezjasz w Antygonie Sofoklesa w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 11 stycznia 1973.
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego

 

„Jestem cyrk, pajac, linoskoczek. Staję na głowie, żeby się podobać” – mówił o sobie bez wstydu. Do teatru odważnie wprowadził środki, których nauczył się w telewizji (był jednym z pierwszych twórców teatru telewizji): sposób operowania światłem, kadrowanie i dynamiczny montaż poszczególnych scen. Uważał, że teatr jest sztuką niezależną, gdzie reżyser może interpretować literaturę według swojego upodobania. W efekcie mnożył efektowne pomysły inscenizacyjne, które często dominowały nad całością przekazu. Inspiracji szukał w kulturze popularnej, a zastosowane środki teatralne trafiały skutecznie w oczekiwania masowej widowni drugiej połowy lat sześćdziesiątych i – przede wszystkim – siedemdziesiątych XX wieku.   


„O kształcie teatru Hanuszkiewicza-inscenizatora klasyki rozstrzygał nie sam ich wybór, tylko sposób realizacji, który stawał się pierwszą przyczyną kontrowersji, powtarzających się regularnie przy okazji kolejnych premier – pisała Barbara Osterloff*. – Hanuszkiewicz mówił, że robi teatr, a nie literaturę i rzeczywiście demonstracyjnie posługiwał się bogatym instrumentarium teatru, w którym na równi ze słowem miejsce uprzywilejowane zajmowała muzyka i szeroko rozumiany ruch sceniczny (fechtunek, taniec czy pantomima)”.  

Od początku sezonu 1968/1969 do 1 stycznia 1983 był dyrektorem Teatru Narodowego, sprawując jedną z najdłuższych dyrekcji w historii tej instytucji. W tym czasie na scenie przy placu Teatralnym powstało wiele inscenizacji opartych na kanonie polskiej i światowej klasyki, i nie była to tylko literatura dramatyczna. Hanuszkiewicz inscenizował polskich romantyków (Zygmunta Krasińskiego, Adama Mickiewicza, Aleksandra Fredrę), ostentacyjnie ich unowocześniając. To wtedy powstały jego najgłośniejsze inscenizacje utworów Juliusza Słowackiego: Kordian, gdzie za szczyt Mont Blanc, na którym tytułowy bohater wygłasza swój monolog, posłużyła drabina; adaptacja poematu Beniowski oraz Balladyna, w której Bożena Dykiel jako Goplana wjeżdżała na scenę na motocyklu Honda, a scenę bitwy rozegrano przy użyciu mechanicznych zabawek. Wystawiał również klasykę obcą – dramaty Shakespeare’a (Hamlet, Makbet), Czechowa (Trzy siostry, Płatonow), Gogola (Rewizor).

Na zdjęciu: Bożena Dykiel jako Goplana w Balladynie Juliusza Słowackiego w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 8 lutego 1974.
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
Na zdjęciach:
 – po lewej:
Jerzy Kamas (Car) i Andrzej Nardelli (Kordian) w Kordianie Juliusza Słowackiego w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Powszechnym w Warszawie 30 stycznia 1970 (od 4 marca 1970 w Teatrze Narodowym).
Fot. Franciszek Myszkowski / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
 – po prawej:
Anna Chodakowska (Antygona) i Adam Hanuszkiewicz (Kreon) w Antygonie Sofoklesa w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 11 stycznia 1973. 
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego




W 1973 Hanuszkiewicz otworzył nową scenę Teatru Narodowego – Teatr Mały. Pierwszą premierą była Antygona Sofoklesa, do której zaangażował cały rocznik ówczesnych studentów PWST. Na tej samej scenie wystawił Miesiąc na wsi Turgieniewa, gdzie elementem scenografii była autentyczna trawa, po której przechadzały się prawdziwe charty.
Jego oryginalne pomysły na interpretację wielkiej literatury potrafiły przyciągnąć do Teatru Narodowego masową publiczność, ale bulwersowały część krytyki, która nie mogła Hanuszkiewiczowi darować upraszczania klasyki – szczególnie pod szyldem Teatru Narodowego. „Chcemy, czy nie – notowała Magdalena Raszewska** – właśnie dyrekcja Hanuszkiewicza była tym okresem w historii Teatru Narodowego, gdy miał on rzeczywistego partnera w publiczności. Może nie był wtedy Teatrem Narodowym, ale był teatrem narodu”.

Na zdjęciu: Krzysztof Kolberger w roli Bielajewa, Zofia Kucówna jako Natalia Pietrowna i Jan Machulski jako Rakitin w Miesiącu na wsi Iwana Turgieniewa w reżyserii Adama Hanuszkiewicza. Premiera w Teatrze Narodowym 23 maja 1974.
Fot. Renard Dudley / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
*Barbara Osterloff, Zjawisko Hanuszkiewicz w: Teatr Narodowy. Kronika. Sezon 2011/2012, Warszawa 2012
**Magdalena Raszewska, Teatr Narodowy 1949–2004, Warszawa 2005




 

     

  • Anna Seniuk – 60 lat na scenie!

    Świętujemy 60-lecie debiutu Anny Seniuk! Zachęcamy do obejrzenia materiału wideo, który przygotowaliśmy z okazji jubileuszu wspaniałej artystki.

  • Maryla Zielińska z Nagrodą Komitetu Nauk o Sztuce PAN

    Maryla Zielińska za książkę To. Biografia Jerzego Grzegorzewskiego otrzymała Nagrodę Komitetu Nauk o Sztuce PAN. Autorce składamy serdeczne gratulacje! 

  • Repertuar jesienny

    W październiku zapraszamy na premierę Fausta Goethego. Ponadto wśród wielu tytułów – Król Lear Shakespeare’a, Komediant Bernharda i Feblik Maciejewskiej.

  • 12. Festiwal Kultury bez Barier

    16 października zapraszamy na lekcję teatralną Za kulisami z tłumaczeniem na PJM. Zapisy (od 3 października) prowadzi Organizator Festiwalu.

  • TWÓRCY OBRAZÓW – pożegnanie z tytułem

    Twórcy obrazów z Anną Seniuk w roli głównej. Spektakl gramy 16 i 17 października, a 22 i 23 października zapraszamy na przedstawienia pożegnalne. 

  • Repertuar grudniowy

    Premiera Innych rozkoszy Pilcha w reżyserii Jacka Głomba. Wśród wielu grudniowych propozycji – Kordian Słowackiego i Faust Goethego. 

  • TEATR DLA SENIORÓW I STUDENTÓW

    Bilety w cenie od 30 do 50 zł – wiele propozycji w repertuarach od października do grudnia. Serdecznie zapraszamy!

  • FAUST – wideo zapowiedź spektaklu

    Zaglądamy do archiwum pamięci – wideo zapowiedź Fausta Goethego w reżyserii Wojciecha Farugi. 

     

  • W próbach – FAUST

    Trwają próby Fausta Goethego w reżyserii Wojciecha Farugi. Premiera przedstawienia – 26 października w Sali Bogusławskiego. 




  • W próbach – INNE ROZKOSZE

    Rozpoczęły się próby Innych rozkoszy Pilcha, przedstawienie reżyseruje Jacek Głomb. Premiera odbędzie się 7 grudnia na Scenie przy Wierzbowej. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 250 spektakl!

    Pchła Szachrajka będzie łobuzować na scenie po raz 250! 1 grudnia 2024 zagramy jubileuszowy spektakl na podstawie utworu Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk.

  • WIECZÓR TRZECH KRÓLI – pożegnanie z tytułem

    Intrygi, gry pozorów, wiele odmian miłości. 14 i 15 grudnia zapraszamy na ostatnie przedstawienia Wieczoru Trzech Króli Shakespeare’a w reżyserii Piotra Cieplaka. 

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida

    Piotr Cieplak za reżyserię Czekając na Godota został uhonorowany Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida. Serdecznie gratulujemy!

  • Teatr Narodowy w ankiecie miesięcznika TEATR

    W podsumowaniu miesięcznika „Teatr” Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2023/2024 zostały wymienione spektakle oraz twórczynie i twórcy Teatru Narodowego.

  • Mariusz Benoit z Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza!

    Mariusz Benoit został uhonorwany Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Estragona w Czekając na Godota w reżyserii Piotra Cieplaka. Serdecznie gratulujemy!

  • FEBLIK – recenzje po premierze

    Przedstawiamy opinie recenzentów i teatralnych blogerów o spektaklu Feblik Małgorzaty Maciejewskiej w reżyserii Leny Frankiewicz.

  • Czas ekstremalny | premiera FEBLIKA

    Rzeczywistość realna i magiczna zarazem, dojrzewanie w dusznej wspólnocie, pojemny świat metafory. Feblik – premiera odbyła się 14 czerwca.

  • Widzieć jaśniej. Rozmowa z Leną Frankiewicz

    Reżyserka pracuje nad Feblikiem. „Młodość jest zawsze «bardziej», widzi jaśniej – podkreśla. – Główna bohaterka, dojrzewająca Mania potrafi bezpardonowo obnażyć obłudę świata”.

  • 85. rocznica urodzin Jerzego Grzegorzewskiego

    29 czerwca przypada 85. rocznica urodzin Jerzego Grzegorzewskiego (1939–2005) – wizjonera teatru, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego w latach 1997–2003.

  • Adam Hanuszkiewicz – 100. rocznica urodzin

    16 czerwca mija setna rocznica urodzin Adama Hanuszkiewicza (1924–2011) – aktora, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego, twórcy legendarnej inscenizacji Balladyny.

  • „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” – finał 3. edycji projektu!

    Odbyły się już pokazy wieńczące 3. edycję projektu „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” z udziałem uczennic i uczniów Szkoły Podstawowej nr 75 im. Marii Konopnickiej w Warszawie.

    .

  • „KLASA TN. Drugi dzwonek” – finał 3. edycji projektu!

    Za nami finał 3. edycji projektu „KLASA TN. Drugi dzwonek” z udziałem uczennic i uczniów LXIV LO im. Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacego”.

  • Setna rocznica urodzin Kazimierza Dejmka

    Reżyser, dyrektor Teatru Narodowego, twórca historycznej inscenizacji Dziadów, wybitna osobistość świata teatru – 17 maja 2024 mija setna rocznica urodzin Kazimierza Dejmka. 

  • Maryla Zielińska laureatką Nagrody PTBT!

    Maryla Zielińska laureatką Nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za To. Biografię Jerzego Grzegorzewskiego, książkę wydaną przez Teatr Narodowy. Serdecznie gratulujemy! 

  • Trzytomowa publikacja o Jerzym Grzegorzewskim

    Trzytomowa publikacja o Jerzym Grzegorzewskim dostępna w naszej księgani internetowej. Przedstawiamy dźwiekowy zapis spotkania poświęconego wydawnictwu.

  • Jerzy Radziwiłowicz z Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

    Jerzy Radziwiłowicz został uhonorowany Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za kreacje aktorskie na deskach Teatru Narodowego. Serdecznie gratulujemy!

  • Skaliste wybrzeża | premiera GRY SNÓW

    Moralitetowa wędrówka przez życie, rozpoznanie dzisiejszego losu – premiera Gry snów Strindberga w reżyserii Sławomira Narlocha odbyła się 13 kwietnia.

  • PODRÓŻ | rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „Podążając za everymanem, chcemy odnaleźć sensy tej nieprzewidywalnej moralitetowej wędrówki” – mówi Sławomir Narloch, reżyser Gry snów. 

  • KRÓL LEAR – wybór recenzji po premierze

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami po premierze Króla Leara Shakespeare’a w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego.

  • Ewa Wiśniewska – 60 lat na scenie!

    Ewa Wiśniewska obchodzi jubileusz 60-lecia pracy artystycznej. Wybitna aktorka została uhonorowana Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. Gratulujemy!

  • DUSZYCZKA – wspomnienie

    30 stycznia 2024 minęło 20 lat od premiery Duszyczki Różewicza w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Zapraszamy do obejrzenia filmowego zapisu wspomnień!

  • SZTUKA ROZMOWY. Podcast Teatru Narodowego

    Jak buduje się artystyczne relacje? Rozmowy z aktorkami i aktorami Teatru Narodowego. Zapraszamy do słuchania!

  • Recenzje po premierze CZEKAJĄC NA GODOTA

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami o spektaklu Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka.

  • Heroizm trwania | premiera CZEKAJĄC NA GODOTA

    Trwanie – uparte i heroiczne. Premiera Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka odbyła się 9 grudnia na Scenie Studio. 

  • Rozmowa z Piotrem Cieplakiem

    „Wszystko, co człowiek może zrobić – złorzecząc, przeklinając, wściekając się, to jednak… czekać” – mówi Piotr Cieplak o pracy nad Czekając na Godota Becketta. 

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 10 lat od premiery!

    6 grudnia 2023 mija 10 lat od premiery Pchły Szachrajki Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk! Zapraszamy do obejrzenia materiału o tym wyjątkowym, łobuzerskim spektaklu.


  • FREDRO. ROK JUBILEUSZOWY – recenzje

    „Niezwykły spektakl, pozornie utrzymany w konwencji próby, stał się zatrzymanym w czasie sądem nad dziełem wybitnego komediopisarza” – recenzje po premierze Fredry w reż. Jana Englerta. 

  • Stawiany na pomnikach i przed sądem

    Fredro. Rok Jubileuszowy w reżyserii Jana Englerta – premiera odbyła się 1 grudnia. W roku 2023 świętowaliśmy 230 rocznicę urodzin komediopisarza.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO – recenzje

    „Znakomity spektakl”, „cały zespół aktorski gra koncertowo” – przedstawiamy recenzje i opinie krytyków oraz teatralnych blogerów o Opowieściach Lasku Wiedeńskiego.

  • WYKŁADY OTWARTE Teatru Narodowego online (audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Spektakle Teatru Narodowego online

    Telewizyjne wersje spektakli dostępne online: Kosmos i Miłość na Krymie w reż. Jerzego Jarockiego, Śluby panieńskie i Udręka życia w reż. Jana Englerta, Daily Soup w reż. Małgorzaty Bogajewskiej.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego, akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookies. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookies, kliknij tutaj.

Poniżej możesz dostosować ustawienia dotyczące plików cookies:

  Zezwól na przechowywanie danych reklamowych.

  Zezwól na przechowywanie danych użytkownika.

  Zezwól na personalizację reklam.

  Zezwól na przechowywanie danych analitycznych.