Anna Seniuk
Fot. Marta Ankiersztejn / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
Od 2003 roku w zespole Teatru Narodowego. Absolwentka krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego (1964). Aktorka Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1964–1969) oraz teatrów warszawskich: Ateneum im. Stefana Jaracza (1969–1977, 1991–2003), Powszechnego (1977–1982) i Polskiego (1982–1991). Profesorka Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.
Współpracowała z teatrami warszawskimi: Sceną Prezentacje, Wielkim, Kwadrat, na Woli im. Tadeusza Łomnickiego, Dramatycznym, Mazowieckim Teatrem Muzycznym im. Jana Kiepury, Teatrem Scena, a także z Teatrem Polskim ZASP w Londynie, Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatrem Ludowym w Krakowie, poznańską Sceną na Piętrze, Teatrem Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu, Lubuskim Teatrem im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze, Teatrem im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim, Operą Wrocławską oraz z Teatrem Polskiego Radia i Teatrem Telewizji Polskiej.
Laureatka plebiscytu „Dziennika Polskiego” w Krakowie (1968), wyróżniona Złotą Odznaką Klubu Miłośników Teatru za zasługi w dziedzinie upowszechniania kultury (1969). Wyróżniona nagrodą teatralną tygodnika „Przyjaźń” za rolę Nadieżdy Monachowej w Barbarzyńcach Gorkiego w reżyserii Aleksandra Bardiniego w Teatrze Powszechnym w Warszawie (1976). Uhonorowana nagrodą główną za rolę Karoliny David w Nocy trybad Enquista w reżyserii Gunthera Ernsta w Teatrze Powszechnym w Warszawie na 17. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (1977). Laureatka nagród Opolskich Konfrontacji Teatralnych: nagrody za rolę Podstoliny w Zemście Fredry w reżyserii Zygmunta Hübnera w Teatrze Powszechnym w Warszawie (1979), nagrody za role Rachel / Zefiry w Żywocie Józefa Reja w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Polskim w Warszawie (1986), nagrody publiczności za rolę Szambelanowej w Panu Jowialskim Fredry w reżyserii Krzysztofa Orzechowskiego w Teatrze Ludowym (1998).
Wyróżniona nagrodami Ogólnopolskiego Przeglądu Teatrów Małych Form w Szczecinie: nagrodą za rolę Pani Martin w Łysej śpiewaczce Ionesco w reżyserii Romualda Szejda w Teatrze Scena Prezentacje w Warszawie (1983) i nagrodą za rolę Soni w Czwartkowych damach Bellon w reżyserii Piotra Cieślaka na Scenie na Piętrze w Poznaniu (1984). Laureatka nagród Rzeszowskich Spotkań Teatralnych: nagrody za rolę Podstoliny w Zemście Fredry w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Polskim w Warszawie (1984), nagrody publiczności za rolę Margaret Heinz w przedstawieniu Spróbujmy jeszcze raz Schisgala w reżyserii Marcina Sławińskiego w Teatrze Kwadrat w Warszawie (1991). Wyróżniona Złotym Wawrzynem Grzymały, nagrodą Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego dla najlepszych aktorów (1994).
Podczas 15. Międzynarodowego Festiwalu Szkół Teatralnych w Bratysławie „Istropolitana Project 2004” Księżniczka na opak wywrócona Calderóna w jej reżyserii zrealizowana w Akademii Teatralnej w Warszawie otrzymała Grand Prix oraz nagrodę publiczności (2004). Uhonorowana Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza za role w Teatrze Narodowym – Selmy Lagerlöf w Twórcach obrazów Enquista w reżyserii Artura Urbańskiego oraz Ciotuni w Ułanach Rymkiewicza, realizacji Piotra Cieplaka (2018).
Laureatka nagrody przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja” za kreacje aktorskie w Teatrze Telewizji i Teatrze Polskiego Radia (1986). Laureatka Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę tytułową w Moralności pani Dulskiej Zapolskiej w reżyserii Tomasza Zygadły w Teatrze Telewizji (1992). Uhonorowana Wielkim Splendorem – nagrodą Teatru Polskiego Radia (1997), Złotym Mikrofonem, nagrodą za kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia oraz adaptację i reżyserię spektakli radiowych – Balladyny Słowackiego i Pchły Szachrajki Brzechwy (2000). Laureatka nagród Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie: Wielkiej Nagrody Festiwalu za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Telewizji Polskiej (2012), nagrody za wybitne kreacje aktorskie w przedstawieniach telewizyjnych, za role: Alicji Lemańskiej w Branczu autorstwa i w reżyserii Juliusza Machulskiego, Matriony Wasiljewny Czelcowej w Miłości na Krymie Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego oraz Lewiwy w Udręce życia Levina w reżyserii Jana Englerta (2014), a także nagrody za najlepszą kreację roli kobiecej w słuchowisku – za rolę Helenki w Długim życiu Wojasińskiego w reżyserii Waldemara Modestowicza (2018) oraz nagrody za najlepszą rolę kobiecą w słuchowisku – za rolę Matki w Nie przyszedłem przynieść pokoju, ale miecz w reżyserii Tomasza Mana (2024). Pchła Szachrajka Brzechwy w jej reżyserii została wyróżnionana nagrodą pozaregulaminową przyznaną przez jury oraz dyrektorkę Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego podczas 19. Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie (2019).
Wyróżniona za rolę Magdy Karwowskiej w serialu Czterdziestolatek w reżyserii Jerzego Gruzy: zespołową nagrodą Przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja” (1976), Złotym Ekranem w kategorii „kreacje aktorskie” (1976), nagrodą indywidualną I stopnia (za 2. część filmu) Przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja” (1978). Laureatka nagrody Prezesa Rady Ministrów II stopnia w dziedzinie filmu za kreacje w filmie fabularnym, a szczególnie za rolę Antoniny w Bilecie powrotnym Ewy i Czesława Petelskich (1979). Wyróżniona „Złotym Gronem” podczas 12. Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie (1980). Otrzymała Nagrodę Honorową „Jańcia Wodnika” na 24. Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni (2017), nagrodę „Ikona Polskiego Kina” na 7. Kołobrzeskim Festiwalu Filmowym „Suspense Film Festival” (2018) oraz „Platynowego Szczeniaka” – nagrodę za szczególne osiągnięcia w aktorstwie filmowym na 7. Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa we Wrocławiu (2018).
Laureatka „Fajansowej Maski” – nagrody w plebiscycie publiczności we Włocławku (1979), laureatka plebiscytu „Anteny” na najpopularniejszą aktorkę 1993 roku (1994), laureatka pierwszego miejsca (1998) i piątego miejsca (2003) w plebiscycie „Złota Piątka Telerzeczpospolitej”. Zdobywczyni TeleKamery, nagrody czytelników „Tele Tygodnia” (1999) i Telemaski dla najlepszej aktorki w Teatrze Telewizji w sezonie 2003/2004 (2004).
Uhonorowana tytułem Mistrz Mowy Polskiej (2007), Nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007), Nagrodą im. Ireny Solskiej za wybitne osiągnięcia aktorskie (2017).
Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1977), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2011) oraz Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis (2011).
Realizacje w Teatrze Narodowym:
Pchła Szachrajka, Jan Brzechwa, 2013; reżyseria
Role w Teatrze Narodowym:
WERONIKA ADAMCZYK, 2 maja (prapremiera), Andrzej Saramonowicz, reż. Agnieszka Glińska, 2004
LINDA, Śmierć komiwojażera, Arthur Miller, reż. Kazimierz Kutz, 2004
KULKA, Kosmos, Witold Gombrowicz, reż. Jerzy Jarocki, 2005
MATRIONA WASILJEWNA CZELCOWA, Miłość na Krymie, Sławomir Mrożek, reż. Jerzy Jarocki, 2007
MARFA JEGOROWNA BABAKINA, Iwanow, Anton Czechow, reż. Jan Englert, 2008
LEWIWA, Udręka życia, Hanoch Levin, reż. Jan Englert, 2011
PANI MARTIN, Łysa śpiewaczka, Eugène Ionesco, reż. Maciej Prus, 2013
ROLE, PAN TADEUSZ – wszystkie słowa (inscenizowane czytanie), Adam Mickiewicz, reż. Piotr Cieplak (udział w czytaniu Księgi I Gospodarstwo, Księgi II Zamek, Księgi III Umizgi, Księgi IV Dyplomatyka i łowy, Księgi VI Zaścianek, Księgi VII Rada, Księgi IX Bitwa, Księgi XI Rok 1812 oraz Księgi XII Kochajmy się ), 2015/2016
NARRATORKA, MACIEK NAD MAĆKAMI (RÓZECZKA), PAN TADEUSZ – wszystkie słowa, inscenizacja dwunastu ksiąg Pana Tadeusza w sześć dni, Adam Mickiewicz, reż. Piotr Cieplak, 20–25 maja 2016
SELMA LAGERLÖF, Twórcy obrazów, Per Olov Enquist, reż. Artur Urbański, 2017
CIOTUNIA, Ułani, Jarosław Marek Rymkiewicz, reż. Piotr Cieplak, 2018
ROLE, Fredro. Rok Jubileuszowy, reż. Jan Englert, 2023