Pressroom

Komunikat prasowy: premiera „Dziadów” Adama Mickiewicza w reżyserii Eimuntasa Nekrošiusa

24/02/2016

Sezon 2015/2016
Dziady Adama Mickiewicza
w reżyserii Eimuntasa Nekrošiusa
sala Bogusławskiego
premiera: 10 marca 2016, godz. 19:00

W jubileuszowym sezonie 250-lecia Teatr Narodowy wystawia Dziady Adama Mickiewicza w reżyserii Eimuntasa Nekrošiusa.

Tekst przekuty na sceniczne metafory i szlachetna prostota. W romantycznym arcydramacie wybitny litewski twórca przygląda się granicznym polskim doświadczeniom. Widzi duchowość śmiertelników, owładniętych potrzebą metafizyki, śledzi drogę poety, wnikliwie przypatruje się również człowiekowi wrośniętemu w społeczność.

Eimuntas Nekrošius przez wiele lat związany był z wileńskim Teatrem Młodzieżowym. Scenę tę prowadził ponad dekadę i uczynił z niej centrum życia artystycznego i intelektualnego Wilna. W 1998 roku utworzył własny zespół Meno Fortas. Teatr nie ma własnego budynku, przedstawienia realizuje w koprodukcji z innymi europejskimi scenami i festiwalami. Nekrošius pracował m.in. w La Scali w Mediolanie, w Teatro Argentina w Rzymie, Teatro Massimo w Palermo, Teatro Storchi w Modenie, w Teatrze Bolszoj i Teatrze Narodów w Moskwie. Współpracuje ze scenami wileńskimi – Narodowym Teatrem Dramatycznym i Litewskim Narodowym Teatrem Opery i Baletu. W Polsce pracował w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, w 2013 roku przygotował tutaj operę Pawła Szymańskiego Qudsja Zaher. O Dziadach Nekrošius wspominał już osiemnaście lat temu. Mówił, że Mickiewicz go kusi, że właśnie ten dramat chciałby zrealizować na scenie.

Dziady w Teatrze Narodowym były wystawiane czterokrotnie.

W okresie przedwojennym inscenizował je Aleksander Zelwerowicz, główny reżyser Teatru za dyrekcji Jana Lorentowicza (1926–1928); w role Gustawa-Konrada, a także Upiora i Pustelnika wcielił się Józef Węgrzyn. Przedstawieniu, którego premiera odbyła się w 1927 roku, zarzucano jednak chybioną formułę estetyczną. Zarówno publiczność jak i krytyka uznała je za nieudany, a niektórzy nawet za skandaliczny eksperyment.

Natomiast pierwsze Dziady przygotowane w Teatrze Narodowym po wojnie, w 1967 roku przez Kazimierza Dejmka wkrótce stały się legendą polskiego teatru. Spektakl – wystawiony dla uczczenia pięćdziesiątej rocznicy rewolucji październikowej – został uznany przez władze za antyradziecki. Dwa miesiące po premierze zadecydowano o zdjęciu go z afisza. Ostatni raz Dziady zagrano 30 stycznia 1968 roku. Po przedstawieniu grupa studentów zorganizowała demonstrację i z transparentem „Żądamy dalszych przedstawień” ruszyła pod pomnik Mickiewicza na Krakowskim Przedmieściu, została jednak rozpędzona przez milicję; część  manifestantów aresztowano. W marcu na Uniwersytecie Warszawskim zorganizowano wiec na rzecz osób usuniętych z uczelni za demonstrację w obronie przedstawienia. W następnych dniach studenckie wystąpienia i strajki okupacyjne odbyły się na uniwersytetach w Krakowie, Wrocławiu, Katowicach i Gdańsku. Milicja brutalnie pacyfikowała protesty. Jednocześnie trwała walka o władzę wewnątrz PZPR. Już w połowie marca odbył się wiec partyjny, na którym I sekretarz PZPR Władysław Gomułka wygłosił antysemickie i antyinteligenckie przemówienie, częściowo poświęcone inscenizacji Dziadów. Wypowiedź Gomułki stała się sygnałem do czystki, która doprowadziła do jednego z największych przesileń w dziejach Polski Ludowej, zmuszając do emigracji z Polski tysiące osób pochodzenia żydowskiego. Wiosną 1968 roku Dejmek został usunięty ze stanowiska dyrektora teatru.
Przedstawienie miało silną wymowę społeczną i polityczną, ale także artystyczną. Kreację Gustawa Holoubka jako Gustawa-Konrada uznano za jedno z największych aktorskich osiągnięć polskiej sceny. Spektakl mocno odnosił się do rzeczywistości, a jednocześnie, łącząc nastrój misteryjny z tragizmem, zyskiwał sensy metafizyczne. Fascynował harmonijnymi teatralnymi obrazami.

Po przeszło dekadzie III część Dziadów w Teatrze Narodowym, na kameralnej scenie Teatru Małego przygotował Adam Hanuszkiewicz. Premiera przedstawienia zatytułowanego Dziady. Część III. Ustęp odbyła się w 1978 roku. Przekaz spektaklu, który stawał się relacją o czynie, był klarowny i przejrzysty, a jednak całość pozostawiała niedosyt. Na scenie rozegrany został dramat ludzi twardo stąpających po ziemi, a Konrad w wykonaniu Krzysztofa Kolbergera wyrastał na młodego, gniewnego poetę. Reżyser odszedł od ludowej obrzędowości i metafizyki. Uwypuklił natomiast kwestie związane z publicystyką. Krytyka pisała więc o Dziadach „reportażowych”, w rodzaju „teatru faktu” i umieszczała je w kontekście biografii pokolenia.

Dziady pojawiły się także na narodowej scenie w roku 1987. Premiera odbyła się w Teatrze na Woli (tam – od czasu pożaru w 1985 do roku 1989 – znajdowała się scena Teatru Narodowego). Utwór reżyserowała Krystyna Skuszanka, którą chwalono za układ tekstu i koncepcję filologiczną, natomiast wiele do życzenia pozostawiał kształt inscenizacyjny – zarzucano mu tandetę. W powszechnym odbiorze nie sprostał aktorskiemu zadaniu także Jacek Dzisiewicz jako Upiór, Gustaw-Konrad.

Teatr Narodowy, po odbudowie po pożarze i siedmioletniej przerwie w funkcjonowaniu, został otwarty w 1996 roku. Wówczas na inaugurację zagrano Dziady – dwanaście improwizacji w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego, przedstawienie krakowskiego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej. Jerzy Grzegorzewski został dyrektorem artystycznym narodowej sceny.

Strona przedstawienia →

Dziady Adama Mickiewicza
premiera: 10 marca 2016

reżyseria: Eimuntas Nekrošius
muzyka: Paweł Szymański
scenografia: Marius Nekrošius
kostiumy: Nadežda Gultiajeva
reżyseria światła: Audrius Jankauskas
opracowanie tekstu: Rolandas Rastauskas
asystentka reżysera: Anna Turowiec
realizatorzy dźwięku: Mariusz Maszewski, Rafał Barański
realizatorzy światła: Bartłomiej Kaczalski, Zbigniew Szulim
inspicjentka: Ewa Dworecka
suflerka: Jolanta Szydłowska

występują:

Gustaw-Konrad – Grzegorz Małecki
Guślarz, Diabeł – Marcin Przybylski
Ksiądz Piotr – Mateusz Rusin
Dziewczyna, Maryla – Wiktoria Gorodeckaja
Ksiądz (cz. IV) – Piotr Grabowski
Pani Rollisonowa – Kinga Ilgner / Danuta Stenka
Senator– Arkadiusz Janiczek

oraz
Anna Grycewicz, Joanna Gryga, Paulina Korthals, Paulina Szostak, Magdalena Warzecha, Bartłomiej Bobrowski, Karol Dziuba, Robert Jarociński, Grzegorz Kwiecień, Kacper Matula, Kamil Mrożek, Paweł Paprocki, Piotr Piksa, Adrian Zaremba, gościnnie Katarzyna Dorosińska, Katarzyna Pośpiech, Szymon Nowak

Kontakt:
Hanna Zoll   tel. 22 69 20 663; kom. 506 214 471; e-mail: hzoll@narodowy.pl

http://www.narodowy.pl/o_teatrze,dla_mediow.html

JUBILEUSZ 250-LECIA TEATRU NARODOWEGO:

 HONOROWY PATRONAT PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

INSTYTUCJE FINANSUJĄCE:

PATRONI MEDIALNI JUBILEUSZU: