Aktualności

Zbliżenie. Rozmowa z Arturem Urbańskim o „Twórcach obrazów”

„Zaczynają opadać płaty betonu, którymi na co dzień jesteśmy opancerzeni” – mówi reżyser. – „Czy to będzie gwałtowne? Najpierw trochę, potem mocniej, a potem jeszcze mocniej”. Artur Urbański pracuje nad Twórcami obrazów Pera Olova Enquista. Premiera 16 września na Scenie Studio.

To nie pierwsza Twoja potyczka ze   skandynawskimi autorami. W teatrze przygotowałeś Wiarołomnych Bergmana i przedstawienie Ona i ona na podstawie Silniejszej Strindberga. A teraz Enquist….

Skandynawowie są mi bliscy. Bliski jest mi ich sposób myślenia o człowieku, definiowania człowieka i próby odpowiedzi na pytanie – co nami powoduje? Enquist jest bardzo sprawnym dramaturgiem, bezpośrednim spadkobiercą Strindberga i tego wszystkiego, co Skandynawowie sobie wypracowali. Bohaterowie Twórców obrazów to dziś trochę zapomniane postaci, rzecz dzieje się w ciekawym okresie, role są dobrze napisane. Tekst powstał z myślą o tym, żeby zrobił go Bergman i okazało się, że była to jedna z jego ostatnich teatralnych realizacji.

Sztuka Enquista opowiada o słynnej szwedzkiej pisarce-noblistce Selmie Lagerlöf oraz o twórcach filmowych: reżyserze Wiktorze Sjöströmie i operatorze Juliuszu Jaenzonie, a także o młodej aktorce Torze Teje.

Jeśli robi się przedstawienie o postaciach historycznych, to zawsze jest to duży bonus, ale z drugiej strony także przeszkoda. Bonus dlatego, że mamy materiał źródłowy. O tych ludziach dużo napisano, jest wiele zdjęć, wszyscy oni zrobili karierę, byli punktem odniesienia, na przykład Bergmana, którego Sjöström wprowadzał w zawód. A przeszkoda – ponieważ trzeba się tego trzymać… Na początku pracy odnosiliśmy się do życiorysów bohaterów, śledząc wątki homoseksualne Selmy Lagerlöf, biografię Sjöströma, Tory Teje, czy operatora, który nakręcił później wiele filmów w Hollywood.

Mamy punkty wyjścia, a dalej?

Tak, to były punkty wyjścia, rodzaj „nasączania się” tematem. Jednak „pod” sławą tych ludzi kryją się postaci z krwi i kości, które mają swoje sprawy do załatwienia. O tym jest ta historia – o spotkaniu kilku wybitnych jednostek, które później znacząco zapisały się w kulturze.  

A spotykają się w sali projekcyjnej, gdzie odbywa się pokaz Woźnicy śmierci – filmu nakręconego według powieści Selmy Lagerlöf. Jaki będzie klimat tej przestrzeni?

Nasze miejsce akcji to połączenie montażowni z biurem, warsztat pracy filmowca; nie jest to sala projekcyjna sensu stricto. Jeśli chodzi o przestrzeń, to zależało nam na tym, aby była to raczej „norka”. W takiej pracowni spędza się rok czy dwa lata, po ciemku, montując film po to, żeby później dzieło wychynęło na świat. Szliśmy właśnie takim tropem – często rzeczy, które są wartościowe, powstają w norkach i z tych norek wędrują… na przykład do Luwru…

Jakie były Twoje pierwsze wrażenia po obejrzeniu Woźnicy śmierci?

Skończyłem szkołę filmową i oczywiście Woźnicę śmierci widziałem na zajęciach. Narracja pewnie trochę trąci myszką, chwilami film może wydawać się naiwny, ale wizualnie do dzisiaj robi olbrzymie wrażenie. Sposób fotografowania, światło, wielokrotne ekspozycje – to jest świetne. Działa. A co bardziej wytrawni kinomani odnajdą nawiązania do tego filmu w twórczości Lyncha czy Guya Maddina. Bergman czerpał z tego garściami.

W dramacie jest mowa o majstrowaniu przy duchu dzieła. Majstrujecie przy życiu duchowym bohaterów?

A propos majstrowania i terminologii. Z nazewnictwem jest bardzo trudno. Jak opisać takie zjawiska jak sztuka, uczucia? Brakuje nam słów. Żadna z definicji sztuki i miłości nie jest pełna. Stąd ten dramat Enquista; kilkadziesiąt stron tekstu to próba zbliżenia się do tych zjawisk, dotknięcia ich.
Na scenie spotkają się przede wszystkim dwie kobiety o bardzo silnych i wyrazistych osobowościach. Mają podobne korzenie – straszne dzieciństwo z chorobą alkoholową rodzica czy rodziców w tle. To je łączy i sprawia, że stają się – w pewnym sensie – siostrami. Ale jednocześnie w skrajnie różny sposób podchodzą do życia oraz do tworzenia. Selma jest typem postaci mocno opancerzonej, która wyznaje zasadę, że dobrze wychowany człowiek nie okazuje swoich emocji. Ma problem z okazywaniem uczuć. Jej przeciwieństwem jest początkująca aktorka – Tora Teje. Dziewczyna z postawą zero-jedynkową, dla której  manifestacja własnych emocji i myśli jest bezdyskusyjnym prawem każdego człowieka. Jest w tym bardzo radykalna. Jest intelektualnie i emocjonalnie wyzwolona.    

Na scenie doświadczamy gwałtowności uczuć, podczas gdy w tle przesuwają się kadry z Woźnicy śmierci

One są katalizatorem, odpalają emocje albo unaoczniają problem. Wybrane fragmenty filmu mówią bezpośrednio o przeszłości Selmy, ale odnosi je także do siebie Tora. Tekst Enquista jest swoistą psychodramą. Zaczynają opadać płaty betonu, którymi na co dzień jesteśmy opancerzeni po to, żeby jakoś przetrwać. Myślę, że zarówno dla widzów jak i dla samych aktorów ciekawe jest to, co kryje się pod tym betonem. Próbujemy dokopać się do uczuć, które powodują bohaterami, które powodują nami… Nie są to na pewno tzw. ustawienia rodzinne znane z terapii Berta Hellingera, ale ma to coś wspólnego z doświadczeniem pacjenta poddanego kuracji, kiedy musi on powrócić do bolesnych zdarzeń z dzieciństwa. A czy to będzie gwałtowne? Najpierw trochę, potem mocniej, a potem jeszcze mocniej. 

Czy ci ludzie na sobie wzajemnie eksperymentują?

Nie patrzę na to w kategorii eksperymentu, a raczej w kategoriach starcia bokserskiego albo pojedynku szermierzy, którzy są na tyle silni, że mogą fechtować na argumenty. W tej historii cała czwórka nawzajem coś sobie daje. Następuje moment zbliżenia. Po kilku godzinach obcowania ze sobą i z filmem ci ludzie zaczynają się słuchać, rozmawiać i lepiej rozumieć. Wchodzą w relacje. Wydaje mi się, że to właśnie jest wartością tego dramatu: nawoływanie do jedności z drugim człowiekiem, do bliskości z drugim człowiekiem. Pomimo wszystko. Myślę, że nasze oddalenie od drugiego człowieka, lęk przed drugim, bierze się przede wszystkim z niewiedzy, co naprawdę powoduje naszymi wyborami, co sprawia, że mamy takie a nie inne potrzeby.   

Próby do TWÓRCÓW OBRAZÓW – Anna Seniuk (Selma Lagerlöf), Artur Urbański – reżyser, Piotr Grabowski (Wiktor Sjöström), Marta Wągrocka (Tora Teje), Tomasz Żebrowski – asystent reżysera, Marcin Przybylski (Juliusz Jaenzon). Fot. Yato PhotographyA tworzenie? Ono jest nierozerwalnie splecione z życiem tych postaci.

To prawda. Tekst Enquista opowiada również o tym – o kosztach tworzenia i cenie, jaką płaci się za bycie twórcą. Zarówno Selma, jak i  Sjöström, w swojej twórczości przetwarzają własne życia. Robią to mniej lub bardziej jawnie, ale to jest baza. I to oczywiście kosztuje, bo trzeba zmierzyć się ze swoimi demonami. Jeśli wygra się taką walkę, może to stanowić dla twórcy swoistą autoterapię, ale w wypadku przegranej płaci się za to… sobą.

Nie jest łatwo być twórcą obrazów…

W ogóle nie jest łatwo być twórcą, nie masz stałej pensji… (śmiech)


Rozmawiała: Monika Mokrzycka-Pokora (materiał własny Teatru; w przypadku publikacji fragmentów prosimy o podanie źródła)

Strona przedstawienia Twórcy obrazów 

premiera: 16 września 2017, Scena Studio

Na zdjęciach  próby do Twórców obrazów, Fot. Tomasz Englert 
u góry: Artur Urbański;
na dole: Anna Seniuk (Selma Lagerlöf), Artur Urbański, Piotr Grabowski (Wiktor Sjöström), Marta Wągrocka (Tora Teje), Tomasz Żebrowski – asystent reżysera, Marcin Przybylski (Juliusz Jaenzon).

 

  • Anna Seniuk – 60 lat na scenie!

    Świętujemy 60-lecie debiutu Anny Seniuk! Zachęcamy do obejrzenia materiału wideo, który przygotowaliśmy z okazji jubileuszu wspaniałej artystki.

  • Maryla Zielińska z Nagrodą Komitetu Nauk o Sztuce PAN

    Maryla Zielińska za książkę To. Biografia Jerzego Grzegorzewskiego otrzymała Nagrodę Komitetu Nauk o Sztuce PAN. Autorce składamy serdeczne gratulacje! 

  • Repertuar jesienny

    W październiku zapraszamy na premierę Fausta Goethego. Ponadto wśród wielu tytułów – Król Lear Shakespeare’a, Komediant Bernharda i Feblik Maciejewskiej.

  • 12. Festiwal Kultury bez Barier

    16 października zapraszamy na lekcję teatralną Za kulisami z tłumaczeniem na PJM. Zapisy (od 3 października) prowadzi Organizator Festiwalu.

  • TWÓRCY OBRAZÓW – pożegnanie z tytułem

    Twórcy obrazów z Anną Seniuk w roli głównej. Spektakl gramy 16 i 17 października, a 22 i 23 października zapraszamy na przedstawienia pożegnalne. 

  • Repertuar grudniowy

    Premiera Innych rozkoszy Pilcha w reżyserii Jacka Głomba. Wśród wielu grudniowych propozycji – Kordian Słowackiego i Faust Goethego. 

  • TEATR DLA SENIORÓW I STUDENTÓW

    Bilety w cenie od 30 do 50 zł – wiele propozycji w repertuarach od października do grudnia. Serdecznie zapraszamy!

  • FAUST – wideo zapowiedź spektaklu

    Zaglądamy do archiwum pamięci – wideo zapowiedź Fausta Goethego w reżyserii Wojciecha Farugi. 

     

  • W próbach – FAUST

    Trwają próby Fausta Goethego w reżyserii Wojciecha Farugi. Premiera przedstawienia – 26 października w Sali Bogusławskiego. 




  • W próbach – INNE ROZKOSZE

    Rozpoczęły się próby Innych rozkoszy Pilcha, przedstawienie reżyseruje Jacek Głomb. Premiera odbędzie się 7 grudnia na Scenie przy Wierzbowej. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 250 spektakl!

    Pchła Szachrajka będzie łobuzować na scenie po raz 250! 1 grudnia 2024 zagramy jubileuszowy spektakl na podstawie utworu Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk.

  • WIECZÓR TRZECH KRÓLI – pożegnanie z tytułem

    Intrygi, gry pozorów, wiele odmian miłości. 14 i 15 grudnia zapraszamy na ostatnie przedstawienia Wieczoru Trzech Króli Shakespeare’a w reżyserii Piotra Cieplaka. 

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida

    Piotr Cieplak za reżyserię Czekając na Godota został uhonorowany Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida. Serdecznie gratulujemy!

  • Teatr Narodowy w ankiecie miesięcznika TEATR

    W podsumowaniu miesięcznika „Teatr” Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2023/2024 zostały wymienione spektakle oraz twórczynie i twórcy Teatru Narodowego.

  • Mariusz Benoit z Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza!

    Mariusz Benoit został uhonorwany Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Estragona w Czekając na Godota w reżyserii Piotra Cieplaka. Serdecznie gratulujemy!

  • FEBLIK – recenzje po premierze

    Przedstawiamy opinie recenzentów i teatralnych blogerów o spektaklu Feblik Małgorzaty Maciejewskiej w reżyserii Leny Frankiewicz.

  • Czas ekstremalny | premiera FEBLIKA

    Rzeczywistość realna i magiczna zarazem, dojrzewanie w dusznej wspólnocie, pojemny świat metafory. Feblik – premiera odbyła się 14 czerwca.

  • Widzieć jaśniej. Rozmowa z Leną Frankiewicz

    Reżyserka pracuje nad Feblikiem. „Młodość jest zawsze «bardziej», widzi jaśniej – podkreśla. – Główna bohaterka, dojrzewająca Mania potrafi bezpardonowo obnażyć obłudę świata”.

  • 85. rocznica urodzin Jerzego Grzegorzewskiego

    29 czerwca przypada 85. rocznica urodzin Jerzego Grzegorzewskiego (1939–2005) – wizjonera teatru, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego w latach 1997–2003.

  • Adam Hanuszkiewicz – 100. rocznica urodzin

    16 czerwca mija setna rocznica urodzin Adama Hanuszkiewicza (1924–2011) – aktora, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego, twórcy legendarnej inscenizacji Balladyny.

  • „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” – finał 3. edycji projektu!

    Odbyły się już pokazy wieńczące 3. edycję projektu „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” z udziałem uczennic i uczniów Szkoły Podstawowej nr 75 im. Marii Konopnickiej w Warszawie.

    .

  • „KLASA TN. Drugi dzwonek” – finał 3. edycji projektu!

    Za nami finał 3. edycji projektu „KLASA TN. Drugi dzwonek” z udziałem uczennic i uczniów LXIV LO im. Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacego”.

  • Setna rocznica urodzin Kazimierza Dejmka

    Reżyser, dyrektor Teatru Narodowego, twórca historycznej inscenizacji Dziadów, wybitna osobistość świata teatru – 17 maja 2024 mija setna rocznica urodzin Kazimierza Dejmka. 

  • Maryla Zielińska laureatką Nagrody PTBT!

    Maryla Zielińska laureatką Nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za To. Biografię Jerzego Grzegorzewskiego, książkę wydaną przez Teatr Narodowy. Serdecznie gratulujemy! 

  • Trzytomowa publikacja o Jerzym Grzegorzewskim

    Trzytomowa publikacja o Jerzym Grzegorzewskim dostępna w naszej księgani internetowej. Przedstawiamy dźwiekowy zapis spotkania poświęconego wydawnictwu.

  • Jerzy Radziwiłowicz z Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

    Jerzy Radziwiłowicz został uhonorowany Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za kreacje aktorskie na deskach Teatru Narodowego. Serdecznie gratulujemy!

  • Skaliste wybrzeża | premiera GRY SNÓW

    Moralitetowa wędrówka przez życie, rozpoznanie dzisiejszego losu – premiera Gry snów Strindberga w reżyserii Sławomira Narlocha odbyła się 13 kwietnia.

  • PODRÓŻ | rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „Podążając za everymanem, chcemy odnaleźć sensy tej nieprzewidywalnej moralitetowej wędrówki” – mówi Sławomir Narloch, reżyser Gry snów. 

  • KRÓL LEAR – wybór recenzji po premierze

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami po premierze Króla Leara Shakespeare’a w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego.

  • Ewa Wiśniewska – 60 lat na scenie!

    Ewa Wiśniewska obchodzi jubileusz 60-lecia pracy artystycznej. Wybitna aktorka została uhonorowana Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. Gratulujemy!

  • DUSZYCZKA – wspomnienie

    30 stycznia 2024 minęło 20 lat od premiery Duszyczki Różewicza w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Zapraszamy do obejrzenia filmowego zapisu wspomnień!

  • SZTUKA ROZMOWY. Podcast Teatru Narodowego

    Jak buduje się artystyczne relacje? Rozmowy z aktorkami i aktorami Teatru Narodowego. Zapraszamy do słuchania!

  • Recenzje po premierze CZEKAJĄC NA GODOTA

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami o spektaklu Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka.

  • Heroizm trwania | premiera CZEKAJĄC NA GODOTA

    Trwanie – uparte i heroiczne. Premiera Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka odbyła się 9 grudnia na Scenie Studio. 

  • Rozmowa z Piotrem Cieplakiem

    „Wszystko, co człowiek może zrobić – złorzecząc, przeklinając, wściekając się, to jednak… czekać” – mówi Piotr Cieplak o pracy nad Czekając na Godota Becketta. 

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 10 lat od premiery!

    6 grudnia 2023 mija 10 lat od premiery Pchły Szachrajki Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk! Zapraszamy do obejrzenia materiału o tym wyjątkowym, łobuzerskim spektaklu.


  • FREDRO. ROK JUBILEUSZOWY – recenzje

    „Niezwykły spektakl, pozornie utrzymany w konwencji próby, stał się zatrzymanym w czasie sądem nad dziełem wybitnego komediopisarza” – recenzje po premierze Fredry w reż. Jana Englerta. 

  • Stawiany na pomnikach i przed sądem

    Fredro. Rok Jubileuszowy w reżyserii Jana Englerta – premiera odbyła się 1 grudnia. W roku 2023 świętowaliśmy 230 rocznicę urodzin komediopisarza.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO – recenzje

    „Znakomity spektakl”, „cały zespół aktorski gra koncertowo” – przedstawiamy recenzje i opinie krytyków oraz teatralnych blogerów o Opowieściach Lasku Wiedeńskiego.

  • WYKŁADY OTWARTE Teatru Narodowego online (audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Spektakle Teatru Narodowego online

    Telewizyjne wersje spektakli dostępne online: Kosmos i Miłość na Krymie w reż. Jerzego Jarockiego, Śluby panieńskie i Udręka życia w reż. Jana Englerta, Daily Soup w reż. Małgorzaty Bogajewskiej.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego, akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookies. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookies, kliknij tutaj.

Poniżej możesz dostosować ustawienia dotyczące plików cookies:

  Zezwól na przechowywanie danych reklamowych.

  Zezwól na przechowywanie danych użytkownika.

  Zezwól na personalizację reklam.

  Zezwól na przechowywanie danych analitycznych.