Aktualności

Zbliżenie. Rozmowa z Arturem Urbańskim o „Twórcach obrazów”

„Zaczynają opadać płaty betonu, którymi na co dzień jesteśmy opancerzeni” – mówi reżyser. – „Czy to będzie gwałtowne? Najpierw trochę, potem mocniej, a potem jeszcze mocniej”. Artur Urbański pracuje nad Twórcami obrazów Pera Olova Enquista. Premiera 16 września na Scenie Studio.

To nie pierwsza Twoja potyczka ze   skandynawskimi autorami. W teatrze przygotowałeś Wiarołomnych Bergmana i przedstawienie Ona i ona na podstawie Silniejszej Strindberga. A teraz Enquist….

Skandynawowie są mi bliscy. Bliski jest mi ich sposób myślenia o człowieku, definiowania człowieka i próby odpowiedzi na pytanie – co nami powoduje? Enquist jest bardzo sprawnym dramaturgiem, bezpośrednim spadkobiercą Strindberga i tego wszystkiego, co Skandynawowie sobie wypracowali. Bohaterowie Twórców obrazów to dziś trochę zapomniane postaci, rzecz dzieje się w ciekawym okresie, role są dobrze napisane. Tekst powstał z myślą o tym, żeby zrobił go Bergman i okazało się, że była to jedna z jego ostatnich teatralnych realizacji.

Sztuka Enquista opowiada o słynnej szwedzkiej pisarce-noblistce Selmie Lagerlöf oraz o twórcach filmowych: reżyserze Wiktorze Sjöströmie i operatorze Juliuszu Jaenzonie, a także o młodej aktorce Torze Teje.

Jeśli robi się przedstawienie o postaciach historycznych, to zawsze jest to duży bonus, ale z drugiej strony także przeszkoda. Bonus dlatego, że mamy materiał źródłowy. O tych ludziach dużo napisano, jest wiele zdjęć, wszyscy oni zrobili karierę, byli punktem odniesienia, na przykład Bergmana, którego Sjöström wprowadzał w zawód. A przeszkoda – ponieważ trzeba się tego trzymać… Na początku pracy odnosiliśmy się do życiorysów bohaterów, śledząc wątki homoseksualne Selmy Lagerlöf, biografię Sjöströma, Tory Teje, czy operatora, który nakręcił później wiele filmów w Hollywood.

Mamy punkty wyjścia, a dalej?

Tak, to były punkty wyjścia, rodzaj „nasączania się” tematem. Jednak „pod” sławą tych ludzi kryją się postaci z krwi i kości, które mają swoje sprawy do załatwienia. O tym jest ta historia – o spotkaniu kilku wybitnych jednostek, które później znacząco zapisały się w kulturze.  

A spotykają się w sali projekcyjnej, gdzie odbywa się pokaz Woźnicy śmierci – filmu nakręconego według powieści Selmy Lagerlöf. Jaki będzie klimat tej przestrzeni?

Nasze miejsce akcji to połączenie montażowni z biurem, warsztat pracy filmowca; nie jest to sala projekcyjna sensu stricto. Jeśli chodzi o przestrzeń, to zależało nam na tym, aby była to raczej „norka”. W takiej pracowni spędza się rok czy dwa lata, po ciemku, montując film po to, żeby później dzieło wychynęło na świat. Szliśmy właśnie takim tropem – często rzeczy, które są wartościowe, powstają w norkach i z tych norek wędrują… na przykład do Luwru…

Jakie były Twoje pierwsze wrażenia po obejrzeniu Woźnicy śmierci?

Skończyłem szkołę filmową i oczywiście Woźnicę śmierci widziałem na zajęciach. Narracja pewnie trochę trąci myszką, chwilami film może wydawać się naiwny, ale wizualnie do dzisiaj robi olbrzymie wrażenie. Sposób fotografowania, światło, wielokrotne ekspozycje – to jest świetne. Działa. A co bardziej wytrawni kinomani odnajdą nawiązania do tego filmu w twórczości Lyncha czy Guya Maddina. Bergman czerpał z tego garściami.

W dramacie jest mowa o majstrowaniu przy duchu dzieła. Majstrujecie przy życiu duchowym bohaterów?

A propos majstrowania i terminologii. Z nazewnictwem jest bardzo trudno. Jak opisać takie zjawiska jak sztuka, uczucia? Brakuje nam słów. Żadna z definicji sztuki i miłości nie jest pełna. Stąd ten dramat Enquista; kilkadziesiąt stron tekstu to próba zbliżenia się do tych zjawisk, dotknięcia ich.
Na scenie spotkają się przede wszystkim dwie kobiety o bardzo silnych i wyrazistych osobowościach. Mają podobne korzenie – straszne dzieciństwo z chorobą alkoholową rodzica czy rodziców w tle. To je łączy i sprawia, że stają się – w pewnym sensie – siostrami. Ale jednocześnie w skrajnie różny sposób podchodzą do życia oraz do tworzenia. Selma jest typem postaci mocno opancerzonej, która wyznaje zasadę, że dobrze wychowany człowiek nie okazuje swoich emocji. Ma problem z okazywaniem uczuć. Jej przeciwieństwem jest początkująca aktorka – Tora Teje. Dziewczyna z postawą zero-jedynkową, dla której  manifestacja własnych emocji i myśli jest bezdyskusyjnym prawem każdego człowieka. Jest w tym bardzo radykalna. Jest intelektualnie i emocjonalnie wyzwolona.    

Na scenie doświadczamy gwałtowności uczuć, podczas gdy w tle przesuwają się kadry z Woźnicy śmierci

One są katalizatorem, odpalają emocje albo unaoczniają problem. Wybrane fragmenty filmu mówią bezpośrednio o przeszłości Selmy, ale odnosi je także do siebie Tora. Tekst Enquista jest swoistą psychodramą. Zaczynają opadać płaty betonu, którymi na co dzień jesteśmy opancerzeni po to, żeby jakoś przetrwać. Myślę, że zarówno dla widzów jak i dla samych aktorów ciekawe jest to, co kryje się pod tym betonem. Próbujemy dokopać się do uczuć, które powodują bohaterami, które powodują nami… Nie są to na pewno tzw. ustawienia rodzinne znane z terapii Berta Hellingera, ale ma to coś wspólnego z doświadczeniem pacjenta poddanego kuracji, kiedy musi on powrócić do bolesnych zdarzeń z dzieciństwa. A czy to będzie gwałtowne? Najpierw trochę, potem mocniej, a potem jeszcze mocniej. 

Czy ci ludzie na sobie wzajemnie eksperymentują?

Nie patrzę na to w kategorii eksperymentu, a raczej w kategoriach starcia bokserskiego albo pojedynku szermierzy, którzy są na tyle silni, że mogą fechtować na argumenty. W tej historii cała czwórka nawzajem coś sobie daje. Następuje moment zbliżenia. Po kilku godzinach obcowania ze sobą i z filmem ci ludzie zaczynają się słuchać, rozmawiać i lepiej rozumieć. Wchodzą w relacje. Wydaje mi się, że to właśnie jest wartością tego dramatu: nawoływanie do jedności z drugim człowiekiem, do bliskości z drugim człowiekiem. Pomimo wszystko. Myślę, że nasze oddalenie od drugiego człowieka, lęk przed drugim, bierze się przede wszystkim z niewiedzy, co naprawdę powoduje naszymi wyborami, co sprawia, że mamy takie a nie inne potrzeby.   

Próby do TWÓRCÓW OBRAZÓW – Anna Seniuk (Selma Lagerlöf), Artur Urbański – reżyser, Piotr Grabowski (Wiktor Sjöström), Marta Wągrocka (Tora Teje), Tomasz Żebrowski – asystent reżysera, Marcin Przybylski (Juliusz Jaenzon). Fot. Yato PhotographyA tworzenie? Ono jest nierozerwalnie splecione z życiem tych postaci.

To prawda. Tekst Enquista opowiada również o tym – o kosztach tworzenia i cenie, jaką płaci się za bycie twórcą. Zarówno Selma, jak i  Sjöström, w swojej twórczości przetwarzają własne życia. Robią to mniej lub bardziej jawnie, ale to jest baza. I to oczywiście kosztuje, bo trzeba zmierzyć się ze swoimi demonami. Jeśli wygra się taką walkę, może to stanowić dla twórcy swoistą autoterapię, ale w wypadku przegranej płaci się za to… sobą.

Nie jest łatwo być twórcą obrazów…

W ogóle nie jest łatwo być twórcą, nie masz stałej pensji… (śmiech)


Rozmawiała: Monika Mokrzycka-Pokora (materiał własny Teatru; w przypadku publikacji fragmentów prosimy o podanie źródła)

Strona przedstawienia Twórcy obrazów 

premiera: 16 września 2017, Scena Studio

Na zdjęciach  próby do Twórców obrazów, Fot. Tomasz Englert 
u góry: Artur Urbański;
na dole: Anna Seniuk (Selma Lagerlöf), Artur Urbański, Piotr Grabowski (Wiktor Sjöström), Marta Wągrocka (Tora Teje), Tomasz Żebrowski – asystent reżysera, Marcin Przybylski (Juliusz Jaenzon).

 

  • SZTUKA ROZMOWY. Podcast Teatru Narodowego

    W drugim odcinku podcastu Teresa Drozda rozmawia z Beatą Ścibakówną i Justyną Kowalską. Narodowy na fali! Zapraszamy do słuchania!

  • ŚLUB – pożegnanie z tytułem

    13, 14 i 15 października zapraszamy na ostatnie przedstawienia Ślubu Witolda Gombrowicza w scenicznej interpretacji Eimuntasa Nekrošiusa.

  • W próbach: OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO

    Małgorzata Bogajewska pracuje nad Opowieściami Lasku Wiedeńskiego Ödöna von Horvátha. Premiera przedstawienia – 4 listopada na Scenie przy Wierzbowej. 

  • 11. Festiwal Kultury bez Barier

    11. Festiwal Kultury bez Barier – 5 października serdecznie zapraszamy na lekcję teatralną „Za kulisami” z tłumaczeniem na polski język migowy. 

  • Repertuar październik – listopad

    W listopadzie premiera Opowieści Lasku Wiedeńskiego von Horvátha. Wśród wielu jesiennych tytułów – Dekalog Kieślowskiego i Piesiewicza.

  • TEATR DLA SENIORÓW I STUDENTÓW

    Bilety dla seniorów i studentów w cenie od 30 do 50 zł – wiele propozycji w repertuarach październikowym i listopadowym.

  • Jubileusze dyrekcji Teatru Narodowego

    25 lat dyrekcji Krzysztofa Torończyka w odbudowanym Teatrze Narodowym. 20 lat dyrekcji artystycznej Jana Englerta. 

     

  • Wojciech Faruga z Nagrodą im. Konrada Swinarskiego

    Wojciech Faruga za reżyserię Dekalogu został uhonorowany Nagrodą im. Konrada Swinarskiego przyznawaną przez miesięcznik „Teatr”. Serdecznie gratulujemy!

  • Pokazy ŚLUBU w Jaunimo Teatras w Wilnie

    23 i 24 listopada w Jaunimo Teatras w Wilnie pokażemy Ślub Gombrowicza, ostatni spektakl zmarłego w 2018 roku litewskiego wizjonera teatru, Eimuntasa Nekrošiusa. 

  • Premiery sezonu 2023/2024

    Opowieści Lasku Wiedeńskiego, Czekając na Godota, Król Lear, Gra snów, a także Fredro, widowisko z okazji Roku Jubileuszowego Aleksandra Fredry. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • Program „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”

    Zapraszamy uczniów warszawskich szkół na spektakle w Teatrze Narodowym w ramach programu „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”. 

  • Podsumowanie sezonu 2022/2023

    Pięć premier, 396 przedstawień, 75 879 widzek i widzów. Dziękujemy za wspólne spotkania i artystyczne przeżycia! Zapraszamy w nowym sezonie! Przygotowaliśmy już repertuar jesienny.

  • „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” – finał projektu

    1 czerwca odbyły się pokazy pracy warsztatowej Buty! Pokazy zwieńczyły 2. edycję projektu edukacyjnego „KLASA TN. Pierwszy dzwonek”. 

  • „Klasa TN. Drugi dzwonek” – finał projektu

    7 czerwca odbyły się pokazy pracy warsztatowej Sceny marzeń! Pokazy zwieńczyły 2. edycję projektu „Klasa TN. Drugi dzwonek”. 

  • KOMEDIANT – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji i opinii po premierze Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika.

  • Gra przeciwieństw | premiera KOMEDIANTA

    Przewrotny dramat Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz, aktor, którego kreacje na teatralnej scenie możemy podziwiać od ponad pięćdziesięciu lat!

  • Tak to już zostanie. Rozmowa z Andrzejem Domalikiem

    „Teatr jest więzieniem, dość beznadziejnym, nie ma co liczyć na złagodzenie kary, tak to już zostanie” – mówi Andrzej Domalik. Pracuje nad Komediantem Bernharda.

  • KOMEDIANT | wideo zapowiedź

    Przed premierą – wideo zapowiedź! Premiera Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika już 13 maja. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz. 

  • 80. urodziny Jana Englerta

    Jan Englert, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego, 11 maja obchodzi 80 urodziny! Z okazji jubileuszu życzymy nieustającej wiary w teatr!

  • 100. przedstawienie KORDIANA

    Kordian – dramat o trudnych polskich wyborach, polskim niebie i polskim piekle. 26 kwietnia spektakl zagramy po raz setny! Z tej okazji przedstawiamy fotorelację zza kulis. 

  • Jan Frycz – 45-lecie pracy artystycznej

    Jan Frycz obchodzi jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Gratulujemy i życzymy wielu kolejnych aktorskich wyzwań i artystycznych spełnień!

  • Gustaw Holoubek | Wielka Improwizacja

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przedstawiamy Wielką Improwizację w jego wykonaniu. Nagranie pochodzi z premiery Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka.




  • Jan Englert wspomina Gustawa Holoubka

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka Jan Englert wspomina wybitnego aktora – „Gustaw Holoubek jest autorytetem, punktem odniesienia”.  

  • Gustaw Holoubek w Teatrze Narodowym

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przypominamy ten rozdział jego bogatej biografii artystycznej, który wiązał się z pracą w Teatrze Narodowym. 

  • Żegnamy Macieja Prusa

    Z wielkim smutkiem żegnamy Macieja Prusa, jednego z najwybitniejszych twórców polskiego teatru. Artysta zmarł 9 kwietnia w wieku 85 lat.

  • 70. urodziny Sławomiry Łozińskiej!

    8 kwietnia Sławomira Łozińska obchodzi 70. urodziny! W tym roku przypada również 50. rocznica debiutu wybitnej aktorki w Teatrze Narodowym. Życzymy kolejnych wspaniałych ról!

  • Aktorki i aktorzy TN z Medalami Gloria Artis

    Małgorzata Kożuchowska, Sławomira Łozińska, Jarosław Gajewski i Arkadiusz Janiczek zostali uhonorowani Medalami Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

  • ALICJI KRAINA CZARÓW – recenzje

    „Wielka imaginacja. Wielka fantazja. Wielka wyobraźnia”, „piękny spektakl” – recenzje po premierze Alicji Krainy Czarów wg Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha. 

  • Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „To opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów” – mówi Sławomir Narloch, reżyser spektaklu. 

  • MUZYKA TO CZAS

    Przedstawiamy muzyczną zapowiedź Alicji Krainy Czarów! W roli Szalonego Kapelusznika – Paweł Paprocki. 

  • Wskazówki zegara | premiera ALICJI...

    Czy można pamiętać do przodu? Odwrócić czas? Zatrzymać wspomnienia? Alicji Kraina Czarów wg Lewisa Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha.

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya

    Piotr Cieplak został wyróżniony Nagrodą im. Żeleńskiego-Boya za wybitne osiągnięcia w sztuce reżyserskiej, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji w Teatrze Narodowym.

  • Jan Englert – jubileusz 45-lecia pracy reżyserskiej

    Jan Englert po raz pierwszy reżyserował w 1978 roku. Jego najnowszą pracą reżyserską jest zrealizowany w Teatrze Narodowym Mizantrop Molière’a. 

  • MIZANTROP – recenzje po premierze

    Po premierze Mizantropa Molière’a w reżyserii Jana Englerta – przedstawiamy wybór recenzji. 

  • Niejednoznaczność | Molière w Narodowym

    Pytania o nasz stosunek do świata i postawę wobec innych, o egoizm i empatię – premiera Mizantropa Molière’a odbyła się 10 grudnia na scenie Studio. 

  • Szlachetność i profity. Rozmowa z Janem Englertem

    „Rozkrok między szlachetnością a interesownością, pychą a skromnością – to jest najciekawsze” – mówi Jan Englert, reżyser Mizantropa

  • KSIĘGI JAKUBOWE – wybór recenzji

    Przedstawiamy fragmenty recenzji, które ukazały się po premierze Ksiąg Jakubowych Olgi Tokarczuk w reżyserii Michała Zadary.

  • My z nich | rozmowa z Michałem Zadarą

    „My, współcześni Polacy, jesteśmy spadkobiercami bardzo różnych tradycji, narodowości, praktyk” – mówi Michał Zadara, reżyser Ksiąg Jakubowych.

  • Dziedzictwo | premiera KSIĄG JAKUBOWYCH

    Nasi przodkowie, tożsamość i przyszłość – Księgi Jakubowe Olgi Tokarczuk w inscenizacji Michała Zadary.

  • DEKALOG – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji po premierze Dekalogu Kieślowskiego i Piesiewicza w reżyserii Wojciecha Farugi.  

  • Rozmowa z Wojciechem Farugą o DEKALOGU

    „Wydaje mi się, że rozważania: co jest dobre, co złe, co trzeba, a czego nie wolno, są teraz, kiedy ten świat po raz kolejny nam się wymknął, wyjątkowo ważne” – mówi reżyser Dekalogu.

  • Po pierwsze człowiek | premiera DEKALOGU

    Wojciech Faruga sięgnął po ikoniczne dzieło polskiego filmu, przemyślane na nowo po ponad trzech dekadach. 

  • Warszawska Nagroda Edukacji Kulturalnej

    Z radością informujemy, że zrealizowany przez nas program dla szkół KLASA TN zdobył III nagrodę 13. edycji Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej.

  • Solidarni z Ukrainą | Солідарні з Україною

    Zespół Teatru Narodowego solidaryzuje się z Ukraińcami, walczącymi o niepodległość swojej ojczyzny. 

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • DEJMEK Raszewskiej z nagrodą PTBT!

    Wydana przez Teatr Narodowy książka Dejmek Magdaleny Raszewskiej otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. 

  • Cykl AKTORZY/SENIORZY

    Teatr Narodowy jest partnerem internetowego projektu Leny Frankiewicz, filmowego cyklu, na który składają się rozmowy o teatrze z seniorkami i seniorami zawodu aktorskiego.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • WYKŁADY OTWARTE online (materiały audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Przedstawienia Teatru Narodowego online

    Spektakle Teatru Narodowego zrealizowane w Teatrze Telewizji – wybór ze zbiorów Ninateka.pl oraz Vod.TVP. 

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookie, kliknij tutaj