Aktualności

Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Sławomir Narloch (reżyseria). Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy Czarów: Sławomir Narloch. Fot. Marta Ankiersztejn 

„Bohaterowie, razem z widzami, będą odkrywać sensy… i bezsensy, niespodzianki, tajemnice. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów, opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów – podkreśla Sławomir Narloch. –  Gdyby paru osobom na tym świecie czytano w dzieciństwie więcej bajek, to świat naprawdę byłby lepszy”.

Reżyser pracuje nad muzycznym przedstawieniem na podstawie powieści Lewisa Carrolla. Premiera Alicji Krainy Czarów na dużej scenie Teatru już 4 marca!

Kiedy pierwszy raz pomyślałeś o wystawieniu Alicji… w teatrze, to…

Alicja w Krainie Czarów i jej kontynuacja, czyli O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra to książki w zasadzie „niewystawialne”. Sam ten fakt mnie zaintrygował. Jednocześnie uważam, że w teatrze warto podejmować próbę realizacji wówczas, gdy przy pierwszym zderzeniu z tekstem nie jest się niczego pewnym. Wtedy jest się ciekawym tego świata.

Próby zaczęły się w listopadzie, więc od długiego czasu jesteś już w Krainie Czarów. Co ekscytującego, a może frapującego, intrygującego tam odnajdujesz?

To świat fascynujący, pełen zagadek, paradoksów, tajemnic, które mocno działają na wyobraźnię. Żeby dostać się do środka tej rzeczywistości, trzeba znaleźć jakiś klucz. Czytając Carrolla, zauważyłem, że wystarczy do tych tekstów „przyłożyć” jakiś temat, aby ujawniły się z nich – jak wyspy – fragmenty, które do tego konkretnego tematu pasują. Chyba na tym polega wyjątkowość tych opowieści: są niezwykle pojemne i mogą być otwierane różnymi kluczami. Bardzo ważny jest tutaj temat dzieciństwa, bycia dzieckiem – wyrósł z tego pomysł na opowieść o pamięci. Opowiadamy więc historię dorosłego Syna [w tej roli Cezary Kosiński], który mówi, że kiedy był  chłopcem, jego mama Alicja [w tej roli Ewa Konstancja Bułhak] czytała mu książkę pt. Alicja w Krainie Czarów. Teraz, po kilkudziesięciu latach, Syn wraca wspomnieniami do swojego dzieciństwa. Razem z nim wyruszamy w tę podróż po przeszłości, wchodzimy do jego osobistego, bardzo intymnego świata.

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Cezary Kosiński, Paweł Paprocki, Mikołaj Śliwa, Sławomir Narloch (reżyseria). Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy CzarówCezary Kosiński, Paweł Paprocki, Mikołaj Śliwa, Sławomir Narloch. Fot. Marta Ankiersztejn

Książki Carrolla o Alicji są w pewnym sensie też traktatem o słowie – Alicja mówi o niektórych słowach, że są prześliczne, z innych nie jest zadowolona, Humpty Dumpty potrafi zmusić słowa do określonych znaczeń… A Ty przygotowujesz przedstawienie muzyczne, w którym jest wiele piosenek, napisałeś do nich teksty. Czy trudno było w tym przypadku znaleźć odpowiednie słowa?

Bardzo szybko zacząłem myśleć o tym spektaklu jako o widowisku muzycznym. A dobrze mi w świecie, w którym jest muzyka. I kiedy podjąłem decyzję, że chcę opowiedzieć o pamięci i jednocześnie uciec od skojarzeń, które Alicji… narzuciła choćby popkultura, piosenki stały się sposobem na uniwersalizację znaczeń. Historie, które opowiadamy, przeglądają w piosenkach. Czasami piosenki są uzupełnieniem, a czasami kontrapunktem. Poza tym coraz mniej pisze się piosenek, które mają tekst… [śmiech]. To faktycznie nie była łatwa praca, trzeba było opowiedzieć, w skondensowanej formie, jaką jest piosenka, o ważnych sprawach. Autorem muzyki jest Kuba Gawlik. Współpracujemy już nie pierwszy raz; miałem więc pewność, że Kuba, wykorzystując także swoje doświadczenie aktorskie, będzie wiedział, jak przełożyć teksty piosenek na język muzyki, melodię.
A pracując nad słowem w czasie prób, odkrywamy, że czasami nie warto kombinować, wystarczy zaufać samemu niezwykłemu językowi Carrolla, a korzystamy ze świetnego przekładu Macieja Słomczyńskiego. Nasi bohaterowie, razem z widzami, będą odkrywać  sensy… i bezsensy, niespodzianki, tajemnice. Ten język jest naszpikowany takimi „orzechami słów”, które razem będziemy starali się rozłupać.

A nad dźwiękiem i obrazem pracujecie z realizacyjnym rozmachem…

Pracujemy nad widowiskiem muzycznym. I te dwa słowa bierzemy bardzo na serio – w przedstawieniu Alicji Kraina Czarów wystąpi ponad trzydziestu artystów: aktorzy Teatru Narodowego, aktorzy gościnni, muzycy formujący na potrzeby tego spektaklu Orkiestrę Szalonych Kapeluszników. Mamy szansę stworzyć pochłaniające teatralne obrazy, zachwycić. Wierzę, że teatr jest w stanie wygrać z Netflixem. 

Także dlatego, że jest spotkaniem?

Tak, spotkaniem z aktorem i muzyką wykonywaną na żywo. Szukamy prawdziwych dźwięków i głosów, nie korzystamy z playbacku, czy komputerowo wyczyszczonych, idealnych wokali.  Chcemy, aby powstał spektakl żywy, pulsujący, energetyczny, rozbuchany pod względem scenograficznym – scenografię i kostiumy przygotowuje Martyna Kander. W tym świecie jest miejsce na kolor, dowcip, gagi, sceny taneczne, ale i na nastrój refleksyjny, nostalgiczny. Pracujemy nad scenami zbiorowymi, w których zabrzmi śpiew chóralny, ale również nad scenami bardzo kameralnymi, intymnymi. W konstrukcji i rytmie przedstawienia będzie  można odnaleźć to, co tak dobrze znamy z książki Carrolla – Alicja rosła i malała, rosła i malała.

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Paulina Wróblewska, Ewa Konstancja Bułhak, Anna Lobedan, Bartłomiej Bobrowski, Kamil Mrożek, Magdalena Czuba, Piotr Piksa, Michał Pietruczuk, Ewa Bukała. Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy CzarówPaulina Wróblewska, Ewa Konstancja Bułhak, Anna Lobedan, Bartłomiej Bobrowski, Kamil Mrożek, Magdalena Czuba, Piotr Piksa, Michał Pietruczuk, Ewa Bukała. Fot. Marta Ankiersztejn 

Alicja i świat podlegają metamorfozom, czas może biec inaczej, słowa wyprawiają hece. Rzeczywistość, którą stworzył Carroll, jest płynna. Czy jest jakiś porządek tego świata, a może jest on nieuchwytny? Jak go pokazać na scenie?

Użyłaś słowa „płynne” i ono jest, jak ja to mówię, słowem „alicjańskim”. Carroll bawi się konwencją snu. Sny są alogiczne, absurdalne, są zlepkami elementów rzeczywistości, które, połączone ze sobą, tworzą nowe, zaskakujące  sensy. Dla mnie sen i pamięć to bardzo podobne żywioły. Wspomnienia są fragmentaryczne, niektóre obrazy nam się zacierają, czegoś w nich brakuje, po jakimś czasie, kiedy wracamy pamięcią do wydarzenia, myślimy: „chyba było jednak inaczej…”. To jest bardzo bliskie poetyce Carrolla. Ale teatr to scena konkretu, nie można pływać w oceanie niewiadomych. My ten konkret odnajdujemy powołując do życia, czyli inscenizując, wspomnienia.

A potraficie pamiętać do przodu, jak mają w zwyczaju niektórzy w krainie po drugiej stronie lustra? Co wynika z opowieści o pamięci?

Tak, to są te paradoksy Carrolla. Pamięć jest czymś niezwykłym. Potrafimy zachować w niej to, co już  nigdy nie wróci. To co umarłe, a w nas – ciągle żywe. Możemy zamknąć oczy i zobaczyć bardzo konkretny obraz, niemal oddychać emocjami, które w tej przywołanej  chwili  nam towarzyszyły. Widzimy „scenografię” tego wspomnienia, czujemy jego natężenie i temperaturę. Często chcielibyśmy zatrzymać jakąś piękną  chwilę, nasycić się nią, nacieszyć, przytrzymać przy sobie jak najdłużej. Ale nie, to przecież niemożliwe, zawsze trzeba dalej i dalej…, nie dogonimy tego. W teatrze także obecne jest to napięcie – czas płynie, inscenizowana jest kolejna scena, i kolejna, bo przedstawienie musi się toczyć, a obrazy zostają tylko w pamięci widza. Pamięć ma ogromną siłę, pozwala nam przetrwać.

Pojawiają się pytania, co napędza świat Carrolla i jaki udział mają w tym postaci z Krainy Czarów? Bohaterowie, których spotyka Alicja, często chcą nią rozporządzać, przeciwko czemu ona się zresztą buntuje, jest i Królowa z jej rozkazami: „Ściąć jej głowę!”… Rzeczywistość nie jest sielankowa, toczy się walka…

W naszej inscenizacji „uruchamiaczem” świata jest czas. To jest ten żywioł sprawczości. Podlegają mu: Alicja, Syn, postaci z Krainy Czarów, ale także widzowie, którzy oglądają przedstawienie. Wszyscy podlegamy tej jednej – naczelnej, niezmiennej, bezlitosnej, a jednocześnie inspirującej i frapującej – sile czasu. Pytasz o walkę. Tak, jest walka, dramatyczna. Główny bohater chce powrócić do świata dzieciństwa, żeby jeszcze raz poczuć smak zupy, którą gotowała mama Alicja, znaleźć sposób, żeby raz na zawsze nasycić się nią. Ale Pana Boga za nogi nie złapiemy…  I chyba na tym, paradoksalnie, polega sens naszego trwania, na tym, że jesteśmy skazani na gonitwę. Obracamy się na tarczy zegara, trzymamy się kurczowo wskazówek, próbując stawić opór, zatrzymać czas – choć na chwilę. I właśnie w tym dopatruję się piękna naszego życia, chłodnego piękna – tak bym to nazwał.

Próby Alicji Krainy Czarów: Sławomir Narloch, Michał Pietruczuk. Fot. Marta Ankiersztejn 


A wrażliwość, odczuwanie?

Kiedy jesteśmy mali, to cały świat dookoła nas wydaje się za duży, czasami powykrzywiany jak w lustrze –  te pochylające się nad małym człowieczkiem potężne twarze… Jezioro, nad którym byłem jako dziecko, zdawało się być wielkim oceanem. Kiedy przyjeżdżam tam po latach, okazuje się kałużą. Pamięcią władają hiperbola, dziwność, szaleństwo, te same elementy, które rządzą  Krainą Czarów. Zresztą myślę, że na nasze przedstawienie przychodzić będą tylko dzieci – choć niektóre dorosłe. Dzieci trzeba traktować poważnie. 

Podobno Kazimierz Dejmek, kiedy go zapytano, jak, w porównaniu do spektakli dla dorosłych, robi się przedstawienia dla dzieci, odpowiedział: „tak samo, tylko że lepiej”.

Mistrz miał rację. Poza tym – trzeba być dzieckiem. To zdanie, wydawałoby się, banalne, w naszej pracy traktujemy nadzwyczaj poważnie. Bo ono potrafi być Zbawienne – to słowo trzeba zapisać wielką literą. Szczególnie dzisiaj. Kiedy pisałem adaptację, wybuchła wojna w Ukrainie. Początkowo zastanawiałem się: „czym ja się teraz zajmuję?!”. Dopiero po paru dniach zrozumiałem, że właśnie teraz jest czas na Alicji Krainę Czarów. Gdyby paru osobom na tym świecie czytano  w dzieciństwie więcej bajek, to świat naprawdę byłby lepszy. Jestem o tym głęboko przekonany.

Rozmawiała: Monika Mokrzycka-Pokora (materiał własny Teatru; w przypadku publikacji fragmentów prosimy o podanie źródła) 


Strona przedstawienia Alicji Kraina Czarów
 →
 

premiera: 4 marca 2023, godz. 19:00, Sala Bogusławskiego

  • Życzymy radosnej Wielkanocy!

    Z okazji Wielkanocy życzymy, aby świąteczne spotkania były piękną lekcją miłości i wzajemnej życzliwości! 

  • Kasy i rezerwacja w czasie świąt Wielkanocy

    29 marca telefoniczna rezerwacja biletów czynna w godz. 9:00–14:30, kasy Teatru są zamknięte. Od 30 marca do 1 kwietnia rezerwacja biletów oraz kasy są nieczynne.

  • Międzynarodowy Dzień Teatru 2024

    Wspólne święto! Ludziom teatru życzymy udanej pracy zespołowej, która będzie przynosiła doskonałe artystyczne efekty, a widzom – inspirujących teatralnych przeżyć!

  • W próbach: GRA SNÓW

    Próbujemy! Premiera Gry snów Strindberga w reżyserii Sławomira Narlocha już 13 kwietnia na Scenie przy Wierzbowej. 

  • PODRÓŻ | rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „Podążając za everymanem, chcemy odnaleźć sensy tej nieprzewidywalnej moralitetowej wędrówki” – mówi Sławomir Narloch. Reżyser pracuje nad Grą snów Strindberga. 

  • Repertuar kwiecień – maj

    Zapraszamy na premierę Gry snów Strindberga. Ponadto wśród wielu tytułów – Szekspirowski Wieczór Trzech Króli oraz Opowieści Lasku Wiedeńskiego von Horvátha.

  • TEATR DLA SENIORÓW I STUDENTÓW

    Bilety promocyjne dla seniorów i studentów w cenie od 30 do 50 zł – wiele propozycji w repertuarach kawietniowym i majowym. 

  • KRÓL LEAR – wybór recenzji po premierze

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami po premierze Króla Leara Shakespeare’a w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego.

  • Ewa Wiśniewska – 60 lat na scenie!

    Ewa Wiśniewska obchodzi jubileusz 60-lecia pracy artystycznej. Wybitna aktorka została uhonorowana Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. Gratulujemy!

  • SONATA JESIENNA – 100 przedstawienie!

    Sonatę jesienną Ingmara Bergmana w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego 7 kwietnia przedstawimy po raz setny.

  • FREDRO na Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych

    Fredrę. Rok Jubileuszowy w reżyserii Jana Englerta pokażemy 18 i 19 kwietnia na Międzynarodowym Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi.

  • Trzytomowa publikacja o Jerzym Grzegorzewskim

    To. Biografia Jerzego Grzegorzewskiego Maryli Zielińskiej oraz album Jerzy Grzegorzewski 1939–2005 pod red. Janusza Górskiego dostępne w księgarni internetowej.

  • DUSZYCZKA – wspomnienie

    30 stycznia 2024 minęło 20 lat od premiery Duszyczki Różewicza w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Zapraszamy do obejrzenia filmowego zapisu wspomnień!

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • KLASA TN – 3. edycja projektu edukacyjnego

    Spotkania z młodymi ludźmi sprawiają nam mnóstwo radości! Już po raz trzeci zgłębiamy tajniki teatru z uczennicami i uczniami warszawskich szkół.

     

  • SZTUKA ROZMOWY. Podcast Teatru Narodowego

    Jak buduje się artystyczne relacje? Rozmowy z aktorkami i aktorami Teatru Narodowego. Zapraszamy do słuchania!

  • Recenzje po premierze CZEKAJĄC NA GODOTA

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami o spektaklu Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka.

  • CZEKAJĄC NA GODOTA – zwiastun

    Zwiastun Czekając na Godota Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka. Premiera spektaklu odbyła się 9 grudnia na Scenie Studio.

  • Heroizm trwania | premiera CZEKAJĄC NA GODOTA

    Trwanie – uparte i heroiczne. Premiera Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka odbyła się 9 grudnia na Scenie Studio. 

  • Rozmowa z Piotrem Cieplakiem

    „Wszystko, co człowiek może zrobić – złorzecząc, przeklinając, wściekając się, to jednak… czekać” – mówi Piotr Cieplak o pracy nad Czekając na Godota Becketta. 

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 10 lat od premiery!

    6 grudnia 2023 mija 10 lat od premiery Pchły Szachrajki Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk! Zapraszamy do obejrzenia materiału o tym wyjątkowym, łobuzerskim spektaklu.


  • Księgarnia internetowa

    Publikacje poświęcone dziejom teatru i jego twórcom, w ofercie także torby i saszetki ze zdemontowanych banerów. Zapraszamy do księgarni internetowej!

  • FREDRO. ROK JUBILEUSZOWY – recenzje

    „Niezwykły spektakl, pozornie utrzymany w konwencji próby, stał się zatrzymanym w czasie sądem nad dziełem wybitnego komediopisarza” – recenzje po premierze Fredry w reż. Jana Englerta. 

  • Stawiany na pomnikach i przed sądem

    Fredro. Rok Jubileuszowy w reżyserii Jana Englerta – premiera odbyła się 1 grudnia. W roku 2023 świętowaliśmy 230 rocznicę urodzin komediopisarza.

  • Eimuntas Nekrošius – piąta rocznica śmierci

    20 listopada 2023 roku minęła piąta rocznica śmierci Eimuntasa Nekrošiusa – jednego z najwybitniejszych europejskich twórców teatralnych ostatniego półwiecza.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO – recenzje

    „Znakomity spektakl”, „cały zespół aktorski gra koncertowo” – przedstawiamy recenzje i opinie krytyków oraz teatralnych blogerów o Opowieściach Lasku Wiedeńskiego.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO | zwiastun

    Premiera Opowieści Lasku Wiedeńskiego Ödöna von Horvátha w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej odbyła się 4 listopada na Scenie przy Wierzbowej.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO | premiera

    Cywilizacja na krawędzi, w kryzysie wartości – świat, który nie chce pomyśleć. Dramat von Horvátha w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej. 

  • Martyna Kander nagrodzona za scenografię do ALICJI...

    Martyna Kander otrzymała trzecią nagrodę w Ogólnopolskim Plebiscycie Musicalowych Premier Sezonu 2022/2023 za scenografię do spektaklu Alicji Kraina Czarów

  • Jubileusze dyrekcji Teatru Narodowego

    Jubileusze – 25 lat dyrekcji Krzysztofa Torończyka w odbudowanym Teatrze Narodowym, 20 lat dyrekcji artystycznej Jana Englerta. 

     

  • Wojciech Faruga z Nagrodą im. Konrada Swinarskiego

    Wojciech Faruga za reżyserię Dekalogu został uhonorowany Nagrodą im. Konrada Swinarskiego przyznawaną przez miesięcznik „Teatr”. Serdecznie gratulujemy!

  • 80. urodziny Jana Englerta

    Jan Englert, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego, 11 maja obchodzi 80 urodziny! Z okazji jubileuszu życzymy nieustającej wiary w teatr!

  • 100. przedstawienie KORDIANA

    Kordian – dramat o trudnych polskich wyborach, polskim niebie i polskim piekle. 26 kwietnia 2023 roku spektakl zagraliśmy po raz setny! Z tej okazji przedstawiamy fotorelację zza kulis. 

  • Jan Frycz – 45-lecie pracy artystycznej

    Jan Frycz obchodzi jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Gratulujemy i życzymy wielu kolejnych aktorskich wyzwań i artystycznych spełnień!

  • Gustaw Holoubek | Wielka Improwizacja

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przedstawiamy Wielką Improwizację w jego wykonaniu. Nagranie pochodzi z premiery Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka.




  • Jan Englert wspomina Gustawa Holoubka

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka Jan Englert wspomina wybitnego aktora – „Gustaw Holoubek jest autorytetem, punktem odniesienia”.  

  • Gustaw Holoubek w Teatrze Narodowym

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przypominamy ten rozdział jego bogatej biografii artystycznej, który wiązał się z pracą w Teatrze Narodowym. 

  • 70. urodziny Sławomiry Łozińskiej!

    8 kwietnia Sławomira Łozińska obchodzi 70. urodziny! W tym roku przypada również 50. rocznica debiutu wybitnej aktorki w Teatrze Narodowym. Życzymy kolejnych wspaniałych ról!

  • Aktorki i aktorzy TN z Medalami Gloria Artis

    Małgorzata Kożuchowska, Sławomira Łozińska, Jarosław Gajewski i Arkadiusz Janiczek zostali uhonorowani Medalami Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya

    Piotr Cieplak został wyróżniony Nagrodą im. Żeleńskiego-Boya za wybitne osiągnięcia w sztuce reżyserskiej, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji w Teatrze Narodowym.

  • Jan Englert – jubileusz 45-lecia pracy reżyserskiej

    Jan Englert po raz pierwszy reżyserował w 1978 roku. Jego najnowszą pracą reżyserską jest zrealizowany w Teatrze Narodowym Mizantrop Molière’a. 

  • Warszawska Nagroda Edukacji Kulturalnej

    Z radością informujemy, że zrealizowany przez nas program dla szkół KLASA TN zdobył III nagrodę 13. edycji Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • Przedstawienia Teatru Narodowego online

    Spektakle Teatru Narodowego zrealizowane w Teatrze Telewizji – wybór ze zbiorów Ninateka.pl oraz Vod.TVP. 

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookie, kliknij tutaj