„W wizji Grzegorza Wiśniewskiego Król Lear stał się zatopioną w czerni opowieścią o ziemi jałowej, zamieszkałej przez ludzkie potwory. Jan Englert w pięknym geście starego mistrza, ale i lojalnego członka aktorskiej trupy rezygnuje z gwiazdorskiego popisu na rzecz skupionej roli człowieka tracącego kontakt ze światem, a stojącego na straży dawnych wartości. Jeśli coś znaczą słowa «spektakl na miarę narodowej sceny»,  jest nim ten Król Lear właśnie. […] Król Lear z Narodowego ucieka od jednoznaczności. Można czytać go jako obraz zniszczonej starości, bezkompromisowe rozliczenie z miejscem, jakie dajemy jej na co dzień. Można próbować podążać za zapętleniami porwanych myśli tytułowego bohatera, próbować wniknąć do jego głowy i widzieć los upadającego króla niczym rojenia chorego umysłu, kiedyś wielkiego, a dziś w takim upadku. Najważniejsze jednak, że Grzegorz Wiśniewski, Jan Englert i wszyscy inni współtwórcy przedstawienia w niczym nie ułatwiają nam zadania. Dlatego w sumie nie dziwię się, że widowisko w Narodowym budzi sprzeczne opinie. Bo w niczym nie ułatwia odbioru, zrywa z kanonem, wytrąca ze spokojnego samopoczucia. Podążam za nim bez oporu, bo właśnie tak widzę nadrzędną funkcję narodowej sceny. Król Lear to przedstawienie na jej miarę, można byłoby zagrać je równie dobrze w Londynie albo Paryżu. Jakiś czas temu widziałem dramat Szekspira na deskach Comédie-Française, reżyserował Thomas Ostermeier. Warszawski spektakl cenię wyżej, może za względu na jego konsekwencję, bezkompromisowy pesymizm, brak jakichkolwiek prób łagodzenia konturów. A mimo to Król Lear Wiśniewskiego i Englerta pozostaje komedią ludzkiego losu. Jak mówił Beckett – «urodził się i to go zgubiło». Rozgrywki polityczne zastąpił czysty absurd istnienia – pisze Jacek Wakar na swoim blogu. Czytaj więcej→

„Świetna rola tytułowa Jana Englerta, który z sukcesem wraca do niej po ćwierć wieku w ekspresjonistycznym przedstawieniu Grzegorza Wiśniewskiego” – zauważa Tomasz Miłkowski w portalu AICT Polska. Czytaj więcej→ „Grzegorz Wiśniewski czyta Leara przez Brechta. Wybiera politykę jako temat główny, ukazując niszczące człowieka młyny władzy. Paradoksalnie, dopiero utrata władzy daje szansę odrodzenia. Lear Jana Englerta rośnie moralnie po ostatecznej klęsce i gdyby nie zginął marnie, kto wie, może by wyszedł jeszcze na człowieka. W tragedii jest początkowo paskudnym staruchem, mściwym, dokuczliwym i zapalczywym – działa wbrew sobie, wydziedziczając najmłodszą córkę Kordelię i przeganiając na cztery wiatry wiernego hrabiego Kenta. Potem poniżony i wyszydzony pojmuje, czym jest władza, jej ponętny, a zarazem gorzki smak. [...] Spektakl spaja rola tytułowa Jana Englerta. Lear zdobywa samoświadomość krok po kroku. Zrazu rasowy patriarcha zmienia się w człowieka, który nie tylko rozpoznaje swoją sytuację, dostrzega własne błędy, ale gotów jest na jeszcze jedną walkę – tym razem świadomie obraną – o miłość odrzuconej córki. Jego ostateczny upadek budzi współczucie: oto bezradny, bezsilny, odarty ze wszystkiego cień dawnego Leara. Prawdą tchnie jego bolesne rozstanie z córką, kiedy skulony na wózku inwalidzkim powtarza; «Nie wrócisz nigdy, nigdy, nigdy, nigdy». W tej ostatniej chwili osiąga wielkość” – podkreśla Tomasz Miłkowski. Czytaj więcej →

„W [Królu] Learze odbija się współczesność. Po wiekach patriarchatu kobiety idą po swoje. Zdawałoby się, że to starzec uruchamia lawinę zniszczenia. Ale fala rozpadu idzie niezależnie od ludzkich pragnień i działań, zmiatając wszystko, co staje jej na drodze. Nie ma odwrotu. Jest przestrzeń na bunt, przemoc, katastrofę. U Szekspira znajdziemy wszystko, czego chcielibyśmy się dowiedzieć o sobie, łącznie z tym, jak będzie wyglądał koniec naszego świata” – pisze Katarzyna Janowska w tygodniku „Newsweek Polska”. Czytaj więcej→ 

„Reżyser przedstawił nam swoje wyobrażenie upadku świata i człowieka. W jałowej ziemi, którą spustoszyła bezpardonowa wojna pobrzmiewa obraz współczesności – wizja człowieka nadal lubującego się w okrucieństwie, żądnego władzy i posłuszeństwa, odrzucającego moralność, bliższemu zwierzęciu, niż myślącej istocie. Czy tak wygląda ludzkość XXI wieku? Czy naprawdę jesteśmy potworami zmierzającymi ku samozagładzie? Jest w tym przestroga, jest obawa, nie ma zaś miejsca na złudną nadzieję. Wizja to niełatwa, okrutna, daleka od kanonicznej, pełna nieoczywistości i otwarta na interpretacje. [...] Król Lear Grzegorza Wiśniewskiego nie obłaskawia widza, nie głaszcze go prostotą formy i nie przymila jasnością interpretacji. Pozostaje wieloznaczny, niełatwy w odbiorze, miejscami eksperymentalny, nawet obrazoburczy. Może fascynować, ale i odrzucać. Zderza tradycję z nowoczesnym teatrem i wystawia odbiorców na próbę” – notuje Marek Zajdler w portalu naszteatr.pl. Czytaj więcej→

„Nic – klucz do Króla Leara w Narodowym. Nic między ludźmi, nic w Learze, bo uczucia wygasły, na ziemi jałowej. Ogromną siłę ma decyzja Jana Englerta podjęta wspólnie z reżyserem, by nie walczyć nawet przez chwilę o aktorski popis, by nie myśleć o Learze choćby w ułamku jak o zasłużonym benefisie. Nie ma więc w roli, ba w świadomie zgaszonej kreacji Englerta wielkich monologów abdykującego króla, scena burzy stała się efektownym znakiem bez słów. Są intymne wyznania starca, który bez złudzeń, ale i bez zrozumienia otaczającej rzeczywistości żegna się ze światem. Robi to, nie mając innego wyjścia, bo świat takich jak on, stojących na straży resztek wartości, zwyczajnie wypluwa, w tej samej chwili o tym zapominając. Dlatego intensywna obecność Englerta – Leara jest w spektaklu Wiśniewskiego rozłożonym na kolejne etapy gaśnięciem. Prowadzi ono do kulminacji, a jednocześnie ukojenia, gdy Kordelia kładzie głowę na ramieniu unieruchomionego na wózku inwalidzkim ojca, śpiewając I might be wrong Radiohead z wezwaniem, by nie patrzeć wstecz, ale naprzód. Szukać jasności.
Songi Radiohead w wykonaniu Dominiki Kluźniak są zresztą czymś więcej niż tylko budowaniem warstwy muzycznej przedstawienia, bo ta należy do kompozycji Aleksandry Gryki w świetnym wykonaniu Tadeusza Wieleckiego. Rozpoznałem brzmienie legendarnego zespołu, stwierdziłem, że znakomita aktorka powinna czym prędzej przygotować muzyczny program z tego rodzaju kompozycjami. A jednocześnie pomyślałem sobie, że Kordelia Kluźniak śpiewa fragmenty tak złączone ze światem Szekspira, jak jego sonety z utworami dramatycznymi. Podobnie jak nie ma przypadku w tym, że Kordelia staje się Błaznem, a Błazen Kordelią. Złamana jasność przechodzi w czerń, ślady uczuć w bezlitosną ocenę upadku Leara i świata, który – jak Dania w Hamlecie – jest więzieniem. Lear i inni przeistoczyli się zatem w więźniów świata, a Błaznowi, który w tym Królu Learze jest jak smutny klaun z rozmazanym przez łzy śmiesznym makijażem, pozostaje zdać z tego relację. Taka jest diagnoza Grzegorza Wiśniewskiego, a Dominika Kluźniak przejmująco nas przez nią prowadzi. Zachwycają metamorfozy aktorki, świadomość każdego gestu i grymasu.
Skoro Lear jest więźniem świata, przedstawienie w Narodowym staje się portretem nie bohatera, ale świata właśnie. Lear i inne postaci działają w nim na podobnych prawach, co nie znaczy, iż tracą swą odrębność albo gubią tożsamość. Zespół ofiarnie i z oddaniem podąża za myślą reżysera. Mateusz Rusin (Edgar), Przemysław Stippa (Edmund), Marcin Przybylski (książę Kornwalii) – można wymienić także innych wykonawców – grają ostro, ale daleko od szarży. Idą za swymi bohaterami, odkrywając ich spętanie, a wraz z nim czerń rzeczywistości, jaka ich kształtuje. Przejmująco rośnie z czasem kreacja Jana Frycza (Gloucester), szczególnie w ostatnich sekwencjach, gdy cierpienie przełamuje powściągliwość hrabiego, gdy staje się on samym bólem. Olśniewający jest Ireneusz Czop – prawdopodobnie najlepszy Kent, jakiego kiedykolwiek widziałem na scenie. Zwykle ukazywany był niczym niemal niemy towarzysz gehenny Leara, tu jest motorem wielu zdarzeń, a ucieczka w pozorowane szaleństwo oznacza dla niego ocalenie resztek wolności. W ujęciu wybitnego aktora Kent staje się z konieczności drugim błaznem, skrzywionym zwierciadłem rozwalonego świata” – zauważa Jacek Wakar na swoim blogu. Czytaj więcej→

„[Jan Englert] Zrazu zawołany patriarcha, zmienia się w człowieka, który rozpoznaje swoją sytuację i dostrzega własne błędy. Potem gotów jest stoczyć jeszcze jedną walkę – o miłość odrzuconej córki. Jego ostateczny upadek budzi współczucie: oto bezradny, bezsilny, odarty ze wszystkiego cień dawnego Leara. Prawdą tchnie jego bolesne rozstanie z córką, kiedy skulony na wózku, odklejony od rzeczywistości powtarza: «Nie wrócisz nigdy, nigdy, nigdy, nigdy». W tej ostatniej chwili osiąga wielkość” – notuje Tomasz Miłkowski w „Przeglądzie”. Czytaj więcej →

„Na tym tle wyróżnia się Lear Jana Englerta. Gra inaczej niż reszta zespołu. Złości nie manifestuje krzykiem, pokazuje wewnętrzną siłę władcy przyzwyczajonego do posłuchu. Ma 81 lat i jest w świetnej formie fizycznej i aktorskiej. Z chwilą abdykacji staje się bardziej oszczędny w środkach, zachowuje się jak ktoś, kto wypadł z roli życia. Lear Englerta uświadamia mi osaczające nas lęki. Świat zbudowany na zmianie, pędzie, zalewie informacji. Kto z nas nie chciałby czasami rzucić tego wszystkiego w diabły. Lear tęskni za światem reguł, które sam ustalał. Już miał oddać córkom królestwo, ale demon władzy łatwo nie odpuszcza. Muszą najpierw zapewnić go o swojej miłości. Kaprys starca? Szantaż testamentem to historia stara jak świat. Dzieli schedę między dwie starsze córki. Akty dziedziczenia wręcza zięciom. Władza to gra dla chłopców. Miejsce kobiet jest przy dzieciach. Nie przewidział, że córki nie cofną się przed niczym, by ją osiągnąć” – pisze Katarzyna Janowska w tygodniku „Newsweek Polska”. Czytaj więcej→

„Jan Englert jest bowiem poprowadzony przez reżysera w taki sposób, by tonować okazywanie emocji – zaznacza Jan Karow. – Wiele z jego kwestii uległo zdecydowanym skrótom, nie podnosi głosu, nie protestuje przeciwko ograniczeniu jego władzy, której świadectwo widzimy właściwie tylko w jednym momencie – kiedy po raz pierwszy pojawia się na scenie, wszyscy obecni przyjmują postawę wyprostowaną. To nie pękające serce czy zmysły, które postradał, zdają się kierować poczynaniami granej przez niego postaci. Ten Lear nie pogrąża się w szaleństwie – raczej rosną w nim gorycz i rozczarowanie [...] Pełna energii Dominika Kluźniak nie gra po prostu dwóch postaci [Kordelii i Błazna], tylko w trudnym, najbardziej intrygującym w całym spektaklu zadaniu łączy sprzeczności, pokazując jasne i ciemne oblicze”. („Teatr” 2024, nr 4)

„Jan Englert znakomicie gra nieprzewidywalnego, patriarchalnego despotę, impulsywnego autarchę, który nie toleruje sprzeciwu. Pozornie spokojnego i cichego, ale to właśnie ów niebezpieczny spokój jest źródłem strachu całego dworu. Wszyscy lękają się wybuchów Leara, bo wiedzą, jak drobna iskra może rozpalić jego wściekłość i zadecydować o ludzkim losie. Dość szybko przekonuje się o tym hrabia Kent (rewelacyjny Ireneusz Czop), który najgorliwiej broni wydziedziczonej królewskiej córki i stara się okiełznać zimną furię władcy. Zimną, bowiem Jan Englert nie szarżuje, nie krzyczy, cedzi groźby i przekleństwa, by poniewczasie pójść po rozum do głowy. Żegna się z władzą, przytłoczony wiekiem i jej ciężarem, a jednocześnie nadal rozstawia pionki po szachownicy” – notuje Marek Zajdler w portalu naszteatr.pl. Czytaj więcej→  

„Lear Englerta jest władcą, który odchodzi. Poddani jeszcze go słuchają, ale on sam nie ma już sił. Oddaje królestwo, bo chętnie by odpoczął po trudach aktywnego życia. Ale sprzeciwu jako autokrata nie przewiduje, dlatego Kent (świetny Ireneusz Czop), który ujmuje się za księżniczką, zostaje wygnany, tak jak ona sama, ośmieszona jeszcze wobec obu pretendentów do ręki. Dość szybko na scenie pojawia się grupa, do końca towarzysząca bohaterowi, składająca się z obojga źle potraktowanych. 
[…] Gloucester Jana Frycza to człowiek wierny królowi, który grzeszy łatwowiernością, nie sprawdzając intencji swego syna Edmunda, po latach pojawiającego się na dworze. To wystarczy, by królestwo zachwiało się w posadach (choć ojciec miał tyle przyjemności z majstrowania syna). Przemysław Stippa błyskotliwie prowadzi rolę pozbawionego przywilejów bękarta, który przyjechał, by odebrać swoją część, a że nie ma żadnych skrupułów, więc sięga po wszystko, wykorzystując błąd Leara” – pisze Kalina Zalewska w portalu e-teatr.pl Czytaj więcej→